DEN HAAG - Nederland stelt militaire vliegtuigen en marineschepen beschikbaar aan de Verenigde Staten voor de strijd tegen het internationaal terrorisme. Daarbij zijn 1200 tot 1400 militairen betrokken. "Een belangrijke bijdrage. Dit is zeer ruim aan de maat", vindt premier Kok, die dit gisteren na afloop van de ministerraad bekendmaakte.
Het gaat om zes F16 verkenningsvliegtuigen, vier Orion patrouillevliegtuigen, een KDC-10 tankvliegtuig, een Hercules transporttoestel, drie fregatten, twee mijnenjagers en een onderzeeboot. De eenheden zijn voorlopig voor een jaar ter beschikking van de Amerikanen.
De Nederlandse militaire inzet is bedoeld voor humanitaire missies en bevoorrading. "Nederland zal niet bij de gevechten betrokken raken", aldus Kok. Maar gisteren bleek dat met name de F16's en de KDC-10 wel degelijk indirecte militaire steun kunnen geven.
De F16's kunnen verkenningsvluchten uitvoeren "om te zorgen dat er zo min mogelijk burgerslachtoffers vallen", zei premier Kok. Maar als er Taliban-eenheden op de verkenningsfoto staan, mogen de Amerikanen dat ook weten, voegde minister De Grave (Defensie) eraan toe: "De F16 kan informatie voor de militaire operaties opleveren."
De KDC-10 op zijn beurt is beschikbaar voor het vervoer van hulpgoederen, maar kunnen ook Amerikaanse bommenwerpers bijtanken die van of naar Afghanistan vliegen om de Taliban op de korrel te nemen.
De Nederlandse bekendmaking volgt na eerdere aankondigingen van militaire steun door Engeland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Canada, Turkije, Australië, Nieuw-Zeeland en Japan. Premier Kok vindt de Nederlandse bijdrage fors als wordt gekeken naar de omvang van dit rijtje landen. Zo maakten de Duitsers deze week bekend 3900 man te willen leveren.
De Amerikaanse regering is zeer ingenomen met de beslissing van het Nederlandse kabinet. Minister Rumsfeld (Defensie) liet gisteravond via een woordvoerder weten dat de VS dankbaar zijn voor onze bijdrage.
Er gaan waarschijnlijk nog weken, zo niet maanden overheen voordat de eerste militairen afreizen. De Nederlandse eenheden hoeven niet per se allemaal tegelijk te worden ingezet. Welke eenheden worden ingeschakeld, wanneer en voor hoe lang hangt af van het overleg met de Amerikanen in Florida, waar het commandocentrum voor de acties is gevestigd.
Over de plaats waar de vliegtuigen zullen worden gestationeerd, kon Kok gisteren nog niets zeggen. Eerder deze week werd duidelijk dat twee Nederlandse luchtmachtofficieren samen met Amerikaanse collega's vliegvelden in de noordelijke buurlanden van Afghanistan inspecteren. Bij het contingent Nederlandse militairen zijn ook 200 bewakingstroepen voorzien, naast 900 marinemensen en bijna 300 luchtmachters.
De marineschepen worden ingezet voor de veiligheid van de scheepvaart in de Arabische Zee. "Als er op een route voor olietankers mijnen worden gelegd, varen er gelijk geen tankers meer", gaf minister De Grave als voorbeeld.
Maar het is ook mogelijk dat de Nederlandse schepen deel gaan uitmaken van de Amerikaanse groepen van vliegdekschepen die aanvallen op Afghanistan uitvoeren; dat hangt af van de Amerikaanse behoefte. De twee Nederlandse fregatten die nu in NAVO-verband in de Middellandse Zee rondvaren, vallen buiten het huidige plan.
Het kabinetsbesluit komt na wekenlang overleg met de Amerikanen in Florida. De VS hebben eerder deze week een concreet verzoek bij Nederland ingediend nadat ons land had aangegeven wat Den Haag voor de Amerikanen ter beschikking heeft.
"Het zou dubbelhartig zijn om eerst ernstige woorden te spreken na de aanslagen van 11 september om vervolgens niet thuis te geven", zei Kok. "Wij staan vierkant achter de Amerikanen, want de aanslagen waren niet alleen op de VS gericht, maar ook op ons en onze waarden."