DEN HAAG - CDA-leider Jan Peter Balkenende wil alles op alles zetten om mensen weer fatsoen en respect voor elkaar bij te brengen. Hij deed zijn oproep zaterdag in Utrecht waar het CDA-congres in een bomvolle Jaarbeurszaal de rijen sloot na het koningsdrama dat de vorige partijtop de kop kostte.

"Het lijkt wel of alles kan en getolereerd wordt in de publieke ruimte", zei de CDA'er, die het wangedrag van sommigen in het openbaar vervoer en het onveilige gevoel van mensen na een inbraak als voorbeelden noemde. "Fatsoen moet weer op de agenda van de politiek en de samenleving komen. Fatsoen moet je gewoon doen", aldus Balkenende tegen zijn enthousiaste gehoor.

Eerder op de dag had interim-voorzitter en oud-minister Bert de Vries al veel zeer weggenomen bij de trouwe achterban met zijn terugblik op de jongste crisis in de woelige CDA-geschiedenis. "Een ingrijpende en beschamende crisis", noemde De Vries de machtsstrijd tussen de inmiddels opgestapte fractievoorzitter Jaap de Hoop Scheffer, partijvoorzitter Marnix van Rij en het dagelijks bestuur. Hoewel het CDA 21 jaar bestaat, is de partij nog niet volwassen, betoogde De Vries.

Hij heeft gesprekken gevoerd met alle hoofdrolspelers. Conclusie was dat de partij opener en meer volwassen met problemen moet omgaan, maar dat de vuile was binnen moet blijven. "Het is niet de eerste keer in de afgelopen jaren dat ons zoiets overkomt", verwees De Vries naar de crises rond de vorige fractievoorzitters Brinkman en Heerma. "Dat moet ons te denken geven. Kennelijk is er iets mis met onze partijcultuur dat zaken zo moeten lopen."

Volgens De Vries heeft zijn partij inmiddels alles weer op orde met beoogd lijsttrekker Balkenende, een nieuw dagelijks bestuur en interim-voorzitter. Met succes wisten hij en Balkenende groot enthousiasme bij de ruim 1000 bezoekers op te wekken. Zelfs een swingende CDA-song getiteld Samen kwam er aan te pas. Maar het CDA-publiek, gewend aan het zingen van het Wilhelmus, klapte nog onwennig en soms uit de maat.

Tal van prominente CDA'ers waaronder de oud-ministers Ruding en Van den Broek waren naar Utrecht gekomen om Balkenende een hart onder de riem te steken. Zelfs Jaap de Hoop Scheffer trachtte binnen te sluipen, maar toen zijn komst werd opgemerkt werd het programma onderbroken door een staande ovatie die hem ten deel viel. "Ik kom hier om Jan Peter Balkenende aan te moedigen. Het voelt vreemd om hier te zijn, maar dat doen wel meer dingen de laatste tijd."

De Hoop Scheffer stond onbedoeld nogmaals in de belangstelling toen per ongeluk een oude tv-spot werd getoond met de oude leider in de hoofdrol. Het nieuwe filmpje met Balkenende bleek niet voorhanden. Oud-voorzitter Van Rij, door velen gezien als de kwade genius achter de val van De Hoop Scheffer, had na een goed gesprek met De Vries geconcludeerd dat zijn aanwezigheid op het congres de partij niet ten goede zou komen.

Balkenende haalde naast zijn pleidooi voor fatsoen en respect ook uit naar het kabinet. De overheid moet ervoor zorgen dat burgers weer betrokken raken bij de samenleving. "Een overheid die met dezelfde maat meet als die ze oplegt aan burgers." Hij vergeleek de strijd tussen Nederland en Brussel over de ESF-subsidies met de Nederlandse burger die bonnetjes moet bewaren om aftrekposten bij zijn belastingaangifte te onderbouwen. "De overheid moet haar betrouwbaarheid tonen. Een claim van 450 miljoen gulden om terug te betalen aan Brussel omdat de uitgaven niet verantwoord kunnen worden, kan dan niet schouderophalend worden afgedaan door het kabinet."

zoek naar gerelateerde artikelen

zo 4 november 2001