AMSTERDAM - Een klassiek geval van een sigaar uit eigen doos. Zo omschrijven de werkgevers en de vakbeweging het kabinetsplan om volgend jaar de ww- en wao-premies te verlagen.

Maar daarmee houdt de eensgezindheid dan ook meteen op. Over de besteding van de gelden lopen de meningen bij werkgevers- en werknemersorganisaties sterk uiteen.

"Dit is hét moment voor een nieuw loonmatigingsakkoord tussen werkgevers en de vakbeweging." Algemeen-directeur Niek-Jan van Kesteren van werkgeverskoepel VNO-NCW wil meteen spijkers met koppen slaan. Hij hoopt dat de vakbeweging bereid is te praten "hoe de lastenverlichting gebruikt kan worden om de teruglopende economie op te vangen". Voorwaarde is wel dat de vakbeweging haar looneisen tempert.

Het kabinet wil met premieverlagingen de overschotten in de sociale fondsen (bijna ƒ20 miljard) beperken. Lagere premies zijn goed nieuws voor ondernemers. De arbeidskosten zijn de laatste jaren immers flink gestegen. Het kabinetsplan voor lastenverlichting betekent dan ook meer ruimte voor investeringen. Bijkomend voordeel is dat die inflatieneutraal zijn.

Minister Gerrit Zalm (Financiën) ziet echter risico's bij de premieverlaging voor werknemers. Toenemende consumentenbestedingen kunnen immers de inflatie aanjagen. En dat komt slecht uit na een jaar (2001) met een inflatiecijfer van 4,5%. Het Centraal Planbureau (CPB) schat dat de inflatie in 2002 op 2,5% uitkomt. Het CPB verwacht verder in 2002 een gemiddelde loonstijging van 4,25%. Dit jaar ligt dit cijfer rond de 4%.

Ter compensatie denkt Zalm daarom aan een lastenverzwaring. Het kabinet moet nog beraadslagen of en hoe dit zou moeten gebeuren. Te denken valt aan hogere tarieven voor de inkomstenbelasting of verkleining van de algemene heffingskorting.

Zowel VNO-NCW als FNV hebben hier kritiek op. Van Kesteren spreekt van een "gezelschapsspelletje zonder enig effect op de economie". FNV-voorzitter Lodewijk de Waal noemt het "een balletje, balletje-spel". Dat het kabinet nu eindelijk erkent dat de afgelopen jaren te hoge premies werden gehanteerd is voor beiden een schrale troost.

Graag zou De Waal zien dat de reserves worden uitgegeven aan "waarvoor ze zijn opgebracht: de sociale zekerheid". De FNV stelt voor de overschotten onder meer te besteden aan hogere wao-uitkeringen. Daarmee kunnen de voorgestelde bezuinigingen van de commissie-Donner ongedaan worden gemaakt. Ook het CNV denkt in deze richting.

VNO-NCW vindt dit idee "voorbarig, omdat het wao-bestel op zijn vroegst pas over drie of vier jaar wordt aangepast". Van Kesteren daagt de vakbeweging uit 'groter te denken'. "We moeten nu op de economische terugval focussen. De vakbeweging moet inzien dat een lastenverlichting hard nodig is; hoge looneisen doen dat effect teniet." MKB-Nederland pleitte gisteren eveneens voor een lastenverlichting. Volgens het CPB neemt de economische groei snel af. Dit en volgend jaar komt deze uit op 2%.

Desalniettemin komt de FNV volgend jaar met een looneis van 4%, met een 0,5% extra loonruimte voor goede doelen. Volgens Van Kesteren moet de FNV "ophouden beleid te baseren op de achteruitkijkspiegel". VNO-NCW wil snel met de benen op tafel praten over een 'verstandig model'. "De tijd is er rijp voor. Het is nog niet te laat, langer wachten moeten we echter niet." Het inflatierisico dat ontstaat als ook de werknemerspremies omlaag gaan, valt volgens Van Kesteren wel mee.

De Waal is echter niet te porren voor een nieuw monsterakkoord, zoals 'Het akkoord van Wassenaar' begin jaren tachtig. Hij wijst de koppeling tussen de mindere economie en lagere premies ferm van de hand. "Lastenverlichting is ondenkbaar. Het is alsof je met een gehaktbal naar een hond slaat... Ik noem het nog net geen diefstal, maar we worden er geweldig ingeluisd door Zalm en Vermeend. En laat het iedereen duidelijk zijn: wij baseren onze looneis op het inflatiecijfer en de productiviteitsstijging en nergens anders op." Ook het CNV wijst inkomenspolitiek "via de achterdeur" van de hand.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 14 augustus 2001