BELFAST - De regeringen van Groot-Brittannië en Ierland geven de politieke en paramilitaire partijen in Noord-Ierland tot maandag de tijd om in te stemmen met aangepaste plannen voor redding van het vredesproces. Indien het vijfdaagse ultimatum wordt verworpen, zal de Britse regering een week later het Noord-Ierse parlement ontbinden voor nieuwe verkiezingen, dan wel de provincie vanuit Londen rechtstreeks besturen.

John Reind...zorgvuldig... (Foto: REUTERS)

Doel van het nieuwe vredesplan is de katholiek-protestantse regering van de Britse provincie te redden. De Britse minister voor Noord-Ierland, John Reid, en de Ierse minister Brian Cowen van Buitenlandse Zaken riepen de partijen op Hillsborough Castle, de residentie van Reid buiten Belfast, op zorgvuldig na te denken over het antwoord, dat uiterlijk maandag binnen moet zijn.

Reid en Cowen zeggen in het negen pagina's tellende document dat de ontwapening van het Ierse Republikeinse Leger (IRA) en protestantse paramilitaire groeperingen absoluut noodzakelijk is om definitief tot vrede te komen. Zij willen dat de ontwapening geschiedt in overleg met de naar de Canadese generaal De La Chastelaine genoemde ontwapeningscommissie. Een datum waarop de wapens van onder meer de IRA moeten zijn ingeleverd, wordt in het nieuwe vredesplan niet genoemd.

Waarnemers verwachten dat de IRA-leiding de komende week op het voorstel zal reageren. De ontwapening van het IRA was ook voorzien in het Goede-Vrijdagakkoord, dat in 1998 werd gesloten en dat de vorming van een gezamenlijke regering mogelijk maakte. De Britse en Ierse regeringen voorzien in hun voorstellen ook de verdere aftocht van het Britse leger, de onttakeling van de omstreden militaire uitkijkposten en de hervorming van de overwegend uit protestanten bestaande politie RUC.

Er worden in het document vier Britse legerbases genoemd die dicht zouden kunnen gaan als het IRA de ontwapening doorzet. Twee van die legerplaatsen liggen aan de grens met Ierland. Nieuw is de benoeming van een rechter van internationale standing om moordzaken van zowel katholieke als protestantse zijde te onderzoeken.

De spanningen in de Noord-Ierse regering liepen vorige maand uit op een crisis toen de premier, David Trimble van de protestantse Ulster Unionistische Partij (UUP), ontslag nam en zei dat hij alleen herkiesbaar zou zijn als het IRA met de ontwapening begint.

Het Noord-Ierse parlement heeft tot 12 augustus de tijd om een premier te kiezen, anders valt de hele regering. De voorstellen werden naast de UUP ook overhandigd aan de Sociaal-Democratische en Arbeidspartij en Sinn Fein. De vierde coalitiepartner, de Democratisch-Unionistische Partij, kreeg het document niet omdat de partij het Goede-Vrijdagakkoord niet erkent.

Terwijl de politieke partijen het vredesdocument bestudeerden, maakte de politie op de luchthaven van Belfast een 20 kilogram zware autobom onschadelijk.Elders in Belfast werd de protestantse 18-jarige jongeman begraven die door loyalisten was vermoord. Zijn katholieke voetbalvriend die door de aanslag lichtgewond aan zijn voet raakte, reed in een rolstoel in de begrafenisstoet mee.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 2 augustus 2001