AMSTERDAM - De protestantse kerken in ons land lijden een strop van tientallen miljoenen guldens doordat zij te veel geld in risicovolle aandelen hebben belegd. Verontruste kerkenraadsleden hebben hierover aan de bel getrokken bij De Keursteen, de stichting die misstandden in de kerkelijke wereld onderzoekt.

"Men doet maar wat", zo luidt de verontrustende eerste inventarisatie van Keursteen-voorzitter Rien van Hoeven.

Volgens hem zijn protestantse kerken (waaronder de Nederlands Hervormde en Gereformeerde gemeentes) sinds een jaar of vijf hun gelden "massaal" gaan beleggen in aandelen, uit onvrede over de geringe opbrengst van spaargelden.

Van Hoeven: "Als dat goed was gelopen, dan hadden we er niets van gehoord. Maar er is nogal wat geld gestoken in fondsen als KPN. Als degenen die ons benaderden nu zouden besluiten hun aandelen te verkopen, dan zouden tientallen miljoenen guldens verlies geïncasseerd moeten worden."

Deze strop heeft volgens De Keursteen geleid tot "grote onenigheid" binnen de kerkenraden. "Binnen de protestantse kerk zijn de plaatselijke gemeentes autonoom. Dat is prachtig, maar het gevaar is dat een eenling alles moet regelen. Terwijl de deskundigheid vaak niet aanwezig is, en er geen heldere richtlijnen bestaan over de bevoegdheden van de administrateur en de aandelen waarin hij mag beleggen. Gaat het verkeerd, dan krijgt hij er van langs."

Uiteraard zijn er ook gemeentes die hun vermogen wel goed gespreid hebben belegd, benadrukt Van Hoeven. "Maar anderen staan op zware verliezen, variërend van tonnen tot miljoenen. Er zijn zelfs uitzonderlijke gevallen bij die door verkeerde beleggingen moeilijk zitten met de tijdige uitbetaling van de organist en de koster."

Formeel bestaan er geen sancties op kerkvoogdijen die buiten de kerkorde om beleggen. En doordat veel gereformeerde en hervormde gemeentes zijn gaan samenwerken in de 'Samen op Weg'-gemeentes is de "scherpte van het toezicht" door de provinciale kerkvoogdijcommissie afgenomen, zo concludeert De Keursteen.

Van Hoeven pleit voor een landelijk adviesorgaan dat kerkgemeenschappen gaat adviseren hoe ze hun vermogens op een veilige manier kunnen beleggen.

Behalve om kerkvoogdijen gaat het ook om diaconieën, die collectegelden en andere opbrengsten (zoals huur- of pachtgelden) aan 'goede doelen' in de eigen omgeving besteden.

"Ik ben gestuit op diaconieën die puissant rijk zijn, bijvoorbeeld door de verkoop van gronden, en dus maar in aandelen zijn gegaan. Mijn eigen mening is dat ze dat geld allang hadden moeten uitgeven!"

zoek naar gerelateerde artikelen

do 2 augustus 2001