BONN - Het akkoord dat Jan Pronk als voorzitter van de Klimaatconferentie in Bonn heeft gesloten, wordt van alle kanten bejubeld, maar met name de Europese Unie heeft flink water bij de wijn moeten doen. Vooraf lagen er enkele grote twistpunten op tafel. Japan, Canada en Australië wilden ruim gebruikmaken van de mogelijkheid om hun bossen als natuurlijke 'Co2-vreters' mee te tellen bij het behalen van hun opdracht om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen.

Europa, Nederland met Milieu-minister Pronk voorop, voelde daar niets voor, omdat landen dan niet of nauwelijks maatregelen in eigen land zouden nemen om bijvoorbeeld het energieverbruik te verlagen of meer duurzame energie te gebruiken. De Europese eis om minstens 50% van de uitstoot te beperken via binnenlandse maatregelen is evenwel gesneuveld in Bonn.

Voor ieder land is er nu een maximum afgesproken tot waar deze landen hun bossen en landbouwgrond mogen meetellen. Voor Japan, Canada en Australië betekent dit een forse vereenvoudiging van hun opdracht om de Co2-uitstoot te verminderen. Maar ook Nederland profiteert ervan. Door het meerekenen van bossen, landbouwgronden en moerasgebieden plus de milieu-investeringen in de armste landen kan ons land 1,3% van de 6% reductietaak redelijk eenvoudig binnenhalen.

Om op dit punt overeenstemming te kunnen bereiken heeft de EU moeten beloven om de eigen bossen veel minder zwaar te laten meewegen. Volgens voorzitter Pronk heeft dit ertoe geleid dat in totaal minder gebruik wordt gemaakt van deze zogenoemde 'sinks' dan in zijn voorstel van de mislukte Klimaattop in Den Haag eind vorig jaar.

Het grootste probleem in de onderhandelingen bleek evenwel de controle op de reductiedoelstellingen te zijn. Europa wilde strenge regels en fikse straffen invoeren voor landen die hun doel niet halen. Japan voelde daar echter helemaal niets voor.

Het 'take it or leave it' compromisvoorstel dat Pronk zaterdagavond aan de deelnemende landen heeft voorgelegd, kwam erop neer dat een land dat vanaf 2008 een ton Co2 te weinig reduceert, de uitstoot voor straf met 0,3 ton Co2 extra moet verminderen. Daarnaast zou er een beperkte boete volgen als vergoeding voor de schade aan het milieu. De EU kon hiermee leven mits er geen verdere wijzigingen aangebracht zouden worden in het voorstel. In de laatste uurtjes kreeg Japan echter ook hier zijn zin. De boetes zijn geschrapt en de afspraken over straffen worden pas later wettelijk vastgelegd. Japan krijgt zo meer tijd.

Ook de financiële steun aan ontwikkelingslanden, waarbij Pronk aanvankelijk hoopte via verplichte bijdragen van industrielanden een miljard dollar per jaar binnen te halen, is uitgekleed. Er is geen bedrag meer genoemd en de bijdragen zijn nu vrijwillig. Wel heeft Europa ruim 400 miljoen dollar per jaar extra toegezegd vanaf 2005. Japan beloofde ook meer geld te geven om arme landen te beschermen tegen klimaatproblemen zoals overstromingen en stijging van de zeespiegel. Ook kunnen zij met dit geld een schone economie opbouwen. De formulering van de Japanse toezegging was evenwel aan de vage kant, waardoor exacte bedragen niet waren vast te stellen.

Ondanks alle versoepelingen in de regels is de milieubeweging redelijk tevreden. De zwakke punten zijn legio, maar er is tenminste een proces in gang gezet om de uitstoot van Co2 daadwerkelijk te beperken. "Pronk heeft het goed gedaan. Belangrijk is dat er een start is gemaakt", aldus S. Schöne van het Wereld Natuur Fonds.

De werkgeversorganisatie VNO-NCW is blij dat het Kyoto-protocol is gered. Het Nederlandse bedrijfsleven neemt al een aantal jaar maatregelen op het gebied van milieu- en energiebesparing. Afspraken met de overheid daaromtrent worden vastgelegd in meerjarenafspraken en convenanten. "Wij zijn blij dat die maatregelen nu een juridische basis hebben gekregen", aldus een woordvoerder van VNO-NCW. Bovendien kan de handel in emissierechten, voor ondernemingen één van de belangrijkste instrumenten om de Co2-reductie te realiseren, eindelijk van start.

De organisatie voor het midden- en kleinbedrijf MKB-Nederland is "voorzichtig positief", maar plaatst ook een aantal kanttekeningen. "Je kunt stellen dat het milieu deels heeft gewonnen, de vraag is nu of het Nederlandse bedrijfsleven niet de verliezer gaat worden", aldus Han de Groot van de ondernemersorganisatie. Hij wijst er op dat de Europese Unie veel concessies heeft moeten doen. "Een aantal landen heeft dus voor zichzelf een lichter regime los weten te krijgen. Zo ga je als Nederland steeds verder voorop lopen. Het is de vraag of je dat moet willen", aldus De Groot. "Het is zaak om in de komende klimaatconferenties dat evenwicht weer te herstellen."

zoek naar gerelateerde artikelen

di 24 juli 2001