AMSTERDAM - "Zij is een engel op aarde", zei HERMAN BROOD me eens over zijn ex-vrouw XANDRA, die ook na hun scheiding lief en leed met hem bleef delen. Zij bood hem vorig jaar, toen hij door een heel diep dal ging, onderdak in haar huis. Daar was zij zijn moeder Theresa tijdens die helse afkickperiode, waarin Herman aanvallen kreeg van razernij, doodziek werd en keer op keer door psychiaters begeleid moest worden. Wat bewoog Xandra, toch ook de moeder van zijn dochters, ertoe dit offer te brengen?

Herman, Lola en Xandra.

Herman was haar jaar in jaar uit ontrouw geweest waar hij overigens nooit een geheim van had gemaakt en ze wist dat zij een helse periode tegemoet zou gaan met zijn strijd tegen de drugs en drank, die haar hele gezinsleven op z'n kop zou zetten. Menige vrouw had Herman, hoe talentvol, intelligent en lief hij ook kon zijn, voor altijd uit haar leven gebannen. Xandra niet. "Waarom zou ik", zei ze mij in die moeilijke periode. "We hebben altijd al een vrij huwelijk gehad. En we hebben al die jaren een enorme band met elkaar gehouden, die nu misschien juist door alle drama's van de laatste tijd alleen maar hechter is geworden." "Er mag dan wel geen seks meer zijn tussen ons", zei ze een aantal maanden geleden tegen me, "maar ik geloof dat wij een beter huwelijk hebben dan vele anderen die nog wel seks hebben maar waar altijd ruzies en spanningen in huis voorkomen. Dat is toch vreselijk voor de kinderen. Bij ons is dat niet zo. We laten elkaar vrij, maar zijn er voor elkaar als we elkaar nodig hebben."

Herman had in het huis zijn eigen kamer na de scheiding, waar hij altijd terug kon komen. Xandra: "Maar de laatste tijd sliepen we weer samen in een bed met ons vijfjarig dochtertje HOLLY tussen ons in." Ze bekende wel dat ze vorig jaar door een hel is gegaan, toen Herman bij haar thuis wilde afkicken. Vaak raakte hij tijdens een crisis die hij doormaakte helemaal buiten zinnen. Dag en nacht was zij voor hem zijn vrouw én verpleegster. Ze vindt het helemaal niet bijzonder dat ze dit allemaal voor hem heeft over gehad. "Het is toch normaal dat je iemand helpt van wie je houdt", zei ze. Want hun liefde voor elkaar is nooit voorbij gegaan. Het werd weliswaar een ander soort liefde, die misschien nog dieper ging dan in een normale man/vrouw-verhouding. Herman was daar ergens al boven uit gestegen en hij en Xandra waren vooral heel spiritueel met elkaar verbonden. Samen hadden zij één ding gemeen: allebei hadden zij een oerkracht in zich om te overleven en bij alle dieptepunten die zij doormaakten, voelden zij zich samen sterk. XANDRA was HERMANS positieve power. Als hij in de put zat, monterde zij hem op. Ze probeerde altijd een lichtpuntje te blijven zien. Hij vocht in die crisismaanden voor zijn leven en Xandra steunde hem, zij het dat zij af en toe keihard tegen hem moest zijn. Ze wist ook dat verslaafden het toch allemaal zelf moeten doen.

Er kunnen goede vrienden zijn, psychiaters of hulpverleners, maar je moet het ZELF willen en ZELF doen. Die WIL was er wel bij Herman. Op een zeker moment nam Xandra vorig jaar toch de dramatische beslissing dat hij, hoe verzwakt en ziek hij toen ook was, het huis uit moest. Ze had aan de ene kant haar zorg voor hem maar aan de andere kant toch ook de verantwoording voor hun dochters, die elke dag geconfronteerd werden met de ellende van aanvallen van razernij, huilbuien, angsten en nachtmerries van hun vader. Soms wist Herman niet meer wie hij was en waar hij was. Maar toch wilde hij afkicken, vooral zoals hij zei "voor mijn kinderen. Voor hen wil ik anders gaan leven. Ik wil niet dat ze zich later voor mij schamen." Herman zei me in die periode: "Xandra en mijn vriend en manager KOOS VAN DIJK hebben tenslotte via mijn huisarts geregeld dat het Riagg twee psychiaters naar me toestuurde. Die gaven me vitamine B-injecties en toen ze ervan overtuigd waren dat ik echt gemotiveerd was om met drugs te stoppen, kreeg ik medicijnen: uppers, om me goed te voelen en downers om te slapen."

"Die psychiaters hadden ook begrip voor mij. Een van hen zei: 'We kunnen je wel laten opnemen, maar dan zou je die fles wodka die daar staat ook kwijt raken'. Door hun gesprekken gaven ze me een soort rust." Xandra voelde echter dat de psychiaters niet alleen de enige oplossing waren voor Hermans problemen. Ze vond dat hij het zelf moest doen. Niet maar dagen in bed moest blijven liggen, waardoor hij alleen nog meer verzwakte. Hij was een man die zijn vrijheid toch nodig had, weer 'in het leven' moest staan. "Je moet het zelf afmaken", zei ze tegen Herman. Ze had hiervoor een caravan voor hem gekocht in de buurt van Elburg. "Daar in de natuur moet hij op krachten komen", zei ze. Herman reageerde aanvankelijk niet enthousiast. "Ik weet nog dat ik woedend was toen ze het mij vertelde", zei hij me. "Maar ik luisterde naar haar en reed er naartoe en nu ben ik haar dankbaar voor dat plan. Want in die woonwagen besefte ik dat ik de keuze alleen moest maken. Terug naar de drugs of werken aan een nieuw leven."

De enige pijnstiller bij alle ellende van het afkicken bleef voor hem echter toch de alcohol, want die kon hij niet laten staan. Hij vertelde me toen in die fase: "Drie dagen geleden lag ik nog in een delirium in die caravan. Weer moest het crisisteam komen met psychiaters. Weer heb ik lang met hen gepraat. Het is ook niet eenvoudig van twee verslavingen af te komen. Ook voor die psychiaters was ik een uniek geval. Ze hadden weinig ervaring met iemand die dertig jaar lang dagelijks twee gram speed gebruikt en dan ook nog eens aan de drank is." Tijdens dit gesprek dronk hij een glas melk met kaluha en daarna bestelde hij een whisky. Een lichtpuntje in die periode was, zei hij met zijn gevoel voor humor, soms zo maar in Harderwijk of Elburg of een terrasje te gaan zitten en kijken naar mooie meisjes. "Die meisjes zijn prima voor me. De mannen die er ook zaten, zeiden in hun dialect tegen me: 'Als je je kop maar open houdt'. Met andere woorden: 'Blijf ademen'." Herman had het niet makkelijk. "Ik merkte dat de drugs, die ik 'HET AAPJE' in mijn leven noemde, mijn bestaan niet meer verrijkten, juist op het moment dat ik in een enorme roes van gelukzaligheid verkeerde door mijn werk. De concerten, de optredens, het kon allemaal niet beter. En toen was er die dreun. Het 'AAPJE' verdween uit mijn leven in de sfeer van 'zoek het nu zelf maar uit in je eentje'."

En dat was, zei hij tegen me, letterlijk in zijn eentje, "want mijn vriendin, een jonge vrouw op wie ik al heel lang verliefd was, had genoeg van mij. Ze zei dat ze, als ze bij me zou blijven, haar leven zou verwoesten. Ze volgt een studie en wil die afmaken. Ze was als de dood dat men zou ontdekken dat ze mijn vriendin was. 'Dat is heel slecht voor mijn latere carrière', zei ze. Dat kwam hard aan. Ik mis haar nog elke dag, ik hou van haar." Naast de drugs verdween dus ook deze liefde uit zijn leven. Maar Xandra bleef ook nu toch zijn rots in de branding. Zijn ex-vrouw is nooit zijn ex geworden. "Ze verdient tien ridderorders voor haar steun bij het afkicken", zei Herman me heel ernstig. "En datzelfde geldt ook voor mijn kinderen LOLA, BRENDA en HOLLY en mijn zoon MARCEL, mijn manager Koos Van Dijk en mijn goede vriend AEGIRD TONNAER." Herman hield het niet lang uit in die woonwagen in Elburg. Hij miste zijn Amsterdam. Maar het was juist dit Amsterdam dat levensgevaarlijk voor hem was. Daar zwierf hij 's nachts toch weer over straat, kwam hij in clubs of gelegenheden waar men hem weer van alles aanbood. "Daar bezweek hij weer voor de vele verleidingen", aldus een vriend. Xandra ving hem echter opnieuw op zoals zij dat altijd heeft gedaan.

Toch waren er ook wel eens tijden dat zij voor zichzelf koos. Dertien jaar geleden maakte zij officieel een einde aan haar huwelijk. Ze vertelde me: "Ik moet nu nog vaak denken aan de dag dat ik Herman vertelde dat ik bij hem weg ging. Hij dacht dat ik het niet meende. Ik hoorde later dat hij de straat op gegaan is en bij alle winkels waar ik altijd boodschappen deed naar binnen liep en heeft geroepen 'Mijn vrouw gaat me verlaten' en dan liep hij weer naar buiten. Dat was nou typisch Herman Brood. Het was denk ik zijn manier om zich af te reageren. Hij moest het gewoon kwijt. Het betekende ook dat hij het er moeilijk mee had. Zijn reactie vond ik wel heel lief." Xandra zei toen dat zij toch altijd van hem zou blijven houden. "We zullen één blok blijven vormen", zei ze. "We blijven vrienden." Ze heeft het Herman nooit echt kwalijk genomen dat hij speed gebruikte. "Het is een volwassen vent", zei ze altijd. "Het is zijn leven en in zijn creativiteit deed hij er iets mee, net zoals Jules Deelder. Nee, daar heb ik nooit over gezeurd. Je moet een man in een huwelijk ook niet proberen te veranderen. Maar je kunt elkaar natuurlijk wel positief beïnvloeden." Toch was dat bij Herman moeilijk. "Dat kwam misschien door onze karakters. Ik ben ook niet zo gemakkelijk. Mijn vader was zeeman op de grote vaart, een man die van het avontuur hield. En ik ben ook niet iemand die maar in dezelfde sleur kan doorgaan als het niet goed is. Dan voel ik me beknot. Bovendien ben ik een Leeuw, een sterrenteken dat toch een zekere kracht heeft, zegt men, en Herman was een Schorpioen. Schorpioenen zijn niet makkelijk om mee te leven. Ze willen toch steeds weer waardering en vragen alle aandacht." Xandra sprak met respect over Herman, ook in het interview dat ik direct na de scheiding met haar had. "Ik blijf hem lief vinden en een waanzinnig interessante man. Hij is ook heel mooi. En het zal niet eenvoudig zijn hem niet meer te zien." Dat voelde zij goed aan, want na hun scheiding werd hun band eigenlijk alleen maar beter. Herman bleef een goede vader voor zijn kinderen. "Hij mag dan bij velen als een wildeman overkomen. Hij heeft altijd een groot verantwoordelijkheidsgevoel voor zijn kinderen", aldus Xandra. Typerend voor zijn liefde voor zijn gezin was dat Herman vorig jaar zomer nog een cruise maakte met Xandra en zijn dochters. Op zee zou hij zich veilig voelen, waren er geen verleidingen van drugs. En... Xandra was bij hem. Het toonde aan hoe hun band na de scheiding en door alle ellende alleen maar intenser was geworden. Onderschat nooit de kracht van een vrouw, is het gezegde en dat geldt zeker voor Xandra Brood, die zich tot het laatst voor Herman heeft ingespannen en hem zoveel liefde heeft gegeven als zij kon. Het zal moeilijk zijn voor haar en de kinderen te verwerken dat hij hen op zo abrupte en harde wijze heeft verlaten. Ergens is het misschien wel een doordachte daad van liefde van hem geweest hen meer leed en een lange lijdensweg te besparen. Dit is een gedachte die Xandra en zijn kinderen in deze moeilijke dagen nog enige steun kan geven.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 13 juli 2001