LONDEN - David Trimble heeft woord gehouden en is zoals verwacht gisteren opgestapt als premier van de protestants-katholieke Noord-Ierse regering. Zijn taak wordt tijdelijk waargenomen door minister Sir Reg Empey van Handel, die echter niet de titel van premier voert. Trimble treedt af omdat de IRA geen begin maakt met het inleveren van zijn wapens.

David Trimble (Foto: AP)

Het broze vredesproces is hierdoor in een crisis beland. Vandaag ontmoeten de betrokken partijen elkaar weer aan de onderhandelingstafel, maar resultaten worden niet verwacht. Trimble woonde gisteren in Noord-Frankrijk de herdenking van de Slag om de Somme bij. Zijn aanwezigheid toonde de verbondenheid met de protestantse gemeenschap omdat liefst 5500 protestantse soldaten uit Ulster daar in 1916 het leven lieten.

Het tijdstip van Trimble's aftreden is ongelukkig omdat het traditionele marsseizoen van de protestantse Oranje-ordes net van start is gegaan. In Belfast leidde dit zaterdagavond meteen, ondanks het aanbrengen van stalen barricades, tot hevige rellen in Springfield Road.

Noord-Ierse jongetjes amuseren zich kostelijk bij een blokkade die door de politie in Sprinfield Road, Belfast, is opgeworpen. (Foto: REUTERS)

De vier partijen die de Noord-Ierse regering vormen, hebben tot 12 augustus de tijd om te proberen de crisis te bezweren. Als dit niet lukt, worden óf nieuwe verkiezingen uitgeschreven, óf wordt Noord-Ierland weer onder direct bestuur vanuit Londen geplaatst.

Verkiezingen lijken echter onlogisch omdat bij de recente parlementsverkiezingen de partij van Trimble juist zetels verloor. Hij heeft al gezegd dat hij bereid is om terug te keren op zijn post als het Iers Republikeins Leger (IRA) vóór 12 augustus een begin maakt met ontwapenen. Volgens de politieke tak van de IRA, Sinn Fein, zal de IRA zich echter niet laten chanteren.

Sinn Fein-voorzitter Mitchel McLaughlin riep Trimble's partij, de protestantse Ulster Unionisten, op een nieuwe leider aan te wijzen en voor een verstandiger en productiever aanpak te kiezen. Trimble had begin mei aangekondigd te zullen aftreden als het IRA niet op 1 juli zou zijn begonnen de wapens in te leveren. Paramilitaire groepen in Noord-Ierland moeten zich ontwapenen op grond van het in 1998 gesloten Goede Vrijdag-vredesakkoord dat de vorming van een protestants-katholieke regering mogelijk maakte.

De IRA praat wel met de op grond van het akkoord ingestelde ontwapeningscommissie, maar heeft tot nu toe alleen ingestemd met inspecties van zijn wapenopslagplaatsen. Zowel Sinn Fein als de IRA vindt omvorming van de overwegend protestantse politie naar een gemengd politiekorps eveneens een belangrijk punt. Belangrijker zelfs dan ontwapening.

De tweede man in de regering, de gematigde katholiek Seamus Mallon, noemde het besluit van Trimble een tactische blunder die de spanningen tussen katholieken en protestanten de komende weken alleen maar zal aanwakkeren. De Britse premier Tony Blair toonde begrip voor het besluit van Trimble.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 2 juli 2001