NEW YORK - Geheel onverwacht heeft het Amerikaanse stelsel van centrale banken gisteravond opnieuw de rente omlaag gebracht om een economische recessie te voorkomen. De Federal Reserve (Fed) besloot tot een verrassende, tussentijdse verlaging van een half procent. Daarmee is het belangrijkste rentetarief (de federal funds rate) voor het eerst sinds augustus 1994 teruggeschroefd tot 4,5%. Het disconto is verlaagd van 4,5% naar 4%.

Wall Street werd volledig overrompeld door het Fed-besluit en beleefde een wilde woensdag. De renteverlaging fungeerde als een positieve shock en leidde onmiddellijk tot een aankooprally op de effectenbeurs van New York. De Dow Jones-index sloot.. punten hoger op.. en de Nasdaq-index, waar technologiefondsen de boventoon voeren, eindigde .. punten hoger op..

De financiële wereld had al bijna alle hoop opgegeven dat de Fed nog voor de eerstvolgende geplande rentevergadering van 15 mei aanstaande in actie zou komen. Het is de tweede keer dit jaar dat de rente tussentijds wordt verlaagd. Sinds begin januari heeft de Fed, onder druk van een dreigende malaise, nu in vier stappen de rente met in totaal 2% verlaagd om de haperende Amerikaanse economie te stimuleren.

(Foto: ANP)

"De Fed is precies op het juiste moment in actie gekomen", zo verklaarde de bekende analist Abby Joseph Cohen van Goldman Sachs gisteravond. "Ik denk dat veel handelaren en beleggers gewoon te pessimistisch en te ongeduldig zijn geweest." Goldman Sachs verwacht volgende maand een nieuwe verlaging van 0,5%.

Tot de verrassingszet van gisteren werd besloten na telefonisch spoedoverleg tussen Fed-voorzitter Alan Greenspan in Washington en de leden van het beleidsbepalende Federal Open Market Committee (FOMC). De tussentijdse daling duidt er volgens sommige analisten op dat Greenspan en zijn collega's nu meer dan voorheen vrezen dat de stagnatie een structureel karakter kan krijgen.

Opvallend is dat de Fed gisteren in een verklaring liet weten zich ook zorgen te maken over de risico's van tegenvallende groei in het buitenland. De centrale bank wijst verder op een terugval in investeringen in de VS en dalende bedrijfswinsten als belangrijkste redenen voor de renteverlaging. Ook dreigen de consumenten als gevolg van koersverliezen op de beurs hun uitgaven te beperken, waardoor het "tempo van de economische activiteit op een onaanvaardbaar laag niveau blijft", aldus de Fed. Het rentecomité houdt de deur open naar een verdere monetaire versoepeling.

De renteverlaging komt tegen de achtergrond van aanzwellende kritiek op Greenspan, die tot voor kort alom werd geprezen als het meesterbrein achter de economische expansie van de afgelopen elf jaar. De 75-jarige Greenspan kwam onder vuur te liggen toen de Fed bij de laatste rentevergadering, eind maart, niet verder wilde gaan dan een verlaging van 0,5% terwijl Wall Street had gehoopt op een daling van 75 basispunten.

Volgens de critici is Greenspan te laat en te langzaam in actie gekomen om de economie te redden. De Fed wordt verweten onder zijn leiding een te strak monetair beleid te hebben gevoerd in 1999 en 2000 en daarin te hebben volhard terwijl de eerste tekenen van een inzinking in november vorig jaar al zichtbaar zouden zijn geweest. Vervolgens, zo luidt de voornamelijk uit conservatieve kring afkomstige kritiek, zou de Fed hebben verzuimd om op adequate wijze het wapen van renteverlagingen in te zetten. "Greenspan heeft het volledig verbruid bij miljoenen Amerikanen die kapitalen op de beurs hebben belegd", zo verkondigde de populaire rechtse tv-commentator Bill O'Reilly.

Greenspan, die al veertien jaar de scepter zwaait bij de Fed, trok zich ogenschijnlijk niets aan van de kritiek en verdedigde onlangs zijn beleid tegenover het Huis van Afgevaardigden: "Als is terugkijk op de afgelopen jaren, denk ik dat we op de juiste momenten de gepaste maatregelen hebben genomen." Met het gisteren genomen besluit zijn de zes renteverhogingen die de Fed tussen juni 1999 en mei 2000 doorvoerde om oververhitting van de economie tegen te gaan, meer dan ongedaan gemaakt en heeft Greenspan zijn critici voorlopig de mond gesnoerd, zo hoopt zijn nog steeds grote schare aanhangers.

do 19 april 2001