SINGAPORE - Het Indonesische leger en de politie zijn gisteren begonnen aan een grootscheepse operatie die de orde en de veiligheid in de opstandige provincie Atjeh moet herstellen. "De president heeft ons opgedragen een alomvattende oplossing voor het probleem Atjeh te vinden", aldus minister Mahfud (Defensie). De term 'offensief' werd zorgvuldig in de aankondiging van president Abdurrahman Wahid vermeden.

President Wahid. (Foto: AP)

In Atjeh, op de noordpunt van Sumatra, zijn het leger en de onafhankelijkheidsbeweging 'Aceh Merdeka' (Vrij Atjeh) al een kwarteeuw verwikkeld in een nietsontziende guerrilla. Vooral in de laatste tien jaar hebben de militairen zich daar schuldig gemaakt aan geweld tegen de burgerbevolking en grove schendingen van de mensenrechten.

Voor zijn aantreden als president in oktober 1999 beloofde Wahid de Atjeh'ers onafhankelijkheid. Als president trok hij die belofte in en stelde de aan olie en aardgas zeer rijke provincie een vergrote autonomie in het vooruitzicht. De militairen werden teruggetrokken.

In het afgelopen jaar spande Jakarta zich in de verhouding met 'Aceh Merdeka' te verbeteren. Eind vorig jaar bereikten de partijen na onderhandelingen in Genève zelfs een bestand dat echter bij herhaling werd geschonden.

Een maand geleden wijzigde de regering haar koers. Omdat de Amerikaanse oliegigant Exxon en enkele andere ondernemingen voortdurend doelwit waren van de rebellen, staakten zij de aardgaswinning in Atjeh en beroofden de regering daarmee van een belangrijke inkomstenbron.

Jakarta noemde de rebellen weer "subversief" en kondigde aan troepen te sturen. Inmiddels zijn er al zo'n 30.000 soldaten en politiemannen in Atjeh. "We zullen harde maatregelen tegen de rebellen doorvoeren", kondigde brigade-generaal Chaerul Rasjid, de provinciale politiecommandant, gisteren aan.

Voor de Amerikaanse ambassade in Jakarta demonstreerden gisteren tientallen activisten van het 'Jeugd en Studenten Front tegen Geweld' (Fomapak). Zij verlangen dat de Verenigde Staten bemiddelen bij pogingen het conflict in Atjeh te beëindigen en doen een beroep op zowel de regering als de separatisten voorlopig pas op de plaats te maken. "Stop de moord op het volk van Atjeh", riepen zij.

'Vrij Atjeh' wordt ervan verdacht gisteren en eergisteren minstens vijf granaataanvallen te hebben uitgevoerd op politieposten en legerkampen. Een politieman werd gisteren gedood toen de vrachtwagen waarin hij werd vervoerd in een hinderlaag reed en onder vuur werd genomen. Daags tevoren werd een man die ervan werd verdacht lid van 'Vrij Atjeh' te zijn, gedood toen hij zich verzette tegen zijn aanhouding door een legerpatrouille.

vr 13 april 2001