PORTO - In alle hectiek rondom het drama Portugal-Nederland kon het er ook nog wel eventjes bij. Terwijl de klok ook in Zuid-Europese tijd al richting de volgende dag tikte, dreigde het eventjes uit de hand te lopen in Das Antas.

De auto van de Portugese president werd voor de deur gereden en dat ging met zoveel duw- en trekwerk gepaard, dat een paar menselijke oerkreten de zaak op scherp zetten. "Heren, heren, rustig alstublieft", zei Jerrel Hasselbaink in zijn beste Portugees tegen de ordebewakers in het stadion. De voormalige topscorer van Campomaiorense en Boavista heeft tegenwoordig kennelijk nog altijd zoveel gezag in het land, dat de vrede zowaar getekend werd.

Voor de tweede achtereenvolgende keer was de talenkennis van Jimmy zodoende van belang bij een buitenlandse trip van Oranje. De vorige keer zorgde hij met een doelpunt, rode kaart en veroordeling van Fernando Hierro ("wat hij deed was onvergeeflijk") in Spanje voor enorme opwinding. Deze keer was er andermaal een sportieve hoofdrol, waar echter een hele dikke zwarte streep doorheen ging, omdat Oranje de 0-2 voorsprong onnodig weggaf tegen Portugal.

Kluivert ondervraagt Meier (Foto: Fotografie Rob de Jong)

"En dat is erg. Voor iedereen. De mensen thuis en ook voor mijn familie. We hadden het nooit meer moeten weggeven. Ik heb er tranen van in mijn ogen. Dat was bij iedereen zo, want in de kleedkamer zag ik alleen maar de koppen naar beneden hangen. Hoe het kan gebeuren, moet je mij niet vragen. Vraag dat maar aan de man hierboven", richtte hij zijn ogen tot de hemel.

De schutter van Chelsea voelde zich lekker als diepe spits en verdiende een penalty. Hij schoot hem zelf in. "Ook als ik niet het vertrouwen had gehad van Van Gaal, was ik er niet voor weggelopen. Wij spelen op hoog niveau. Als je hem dan krijgt, moet je tot jezelf praten en benadrukken dat je rustig moet blijven. Ik moet er ook niet aan denken dat hij er via de palen weer uit gecaramboleerd was. Achteraf was ik blij, dat ik hem zover raakte, want die keeper ging ook die kant op en kon er bijna bij."

Na de 0-2 leek de zaak in de tas. Dat het uiteindelijk nog 2-2 werd door een Portugese penalty in blessuretijd, vond hij ongelooflijk. "Die arbiter gaf met twaalf seconden te gaan een penalty. Dan moet je ijzeren ballen hebben om dat te doen. Die had hij en nog wel zo groot ook", gaf hij met twee handen een formaat van een goed gevulde ballon aan.

Terwijl Oranje de wedstrijd aardig onder controle had, ging het in de eindfase helemaal mis. Het had gedeeltelijk te maken met de wissels. Bosvelt voor Van Bommel was logisch, ook al kreeg de Feyenoorder in de praktijk geen vat op zijn tegenstanders. Makaay viel slecht in maar was op zich een juiste keuze voor Zenden. Hasselbaink werd tien minuten voor tijd vervangen. Het gejuich en het applaus maakten duidelijk, dat er op de Nederlandse bank te vroeg feest werd gevierd. Bovendien was de inbreng van stormram Van Hooijdonk op dat moment absoluut niet logisch.

Toen het vervolgens misging, zat de hele wereld met handen en voeten te zwaaien. "Het stond bol van de spanning. Je probeert vanaf de bank dan nog te coachen en aanwijzingen te geven", zei de gewisselde Boudewijn Zenden. Notabene Frans Hoek stond in die fase zelfs voor de reclameborden om Oranje in goede banen te leiden.

Het hielp niets. "Je mag het natuurlijk nooit meer uit handen geven", realiseerde Frank de Boer zich. "Portugal ging met vier aanvallers spelen en dan ga je inzakken. Helemaal als je veel knullig balverlies lijdt. We stonden met vier verdedigers voor evenveel Portugese spitsen en Edgar Davids gaf aan, dat hij ervoor ging spelen. Dat was niet eens zo gek van hem. Maar we moeten naar onszelf kijken dat het fout ging. Zulke situaties moet je beter uitspelen als die vier Portugese spitsen voor geen centimeter meer terug verdedigen. Dat hebben we verzuimd. We moeten in zulke situaties ook listiger worden."

En bij een goede stand ook niet meer proberen om de score verder op te voeren, met alle risico's van dien. Ook volgens Van Gaal was men te veel gefixeerd op het maken van de derde goal. "We hadden de 0-2 moeten verdedigen, maar maakten de verkeerde keuzes. De Portugezen speelden het slimmer dan wij, al kregen ze nauwelijks kansen en wij wel."

Volgens Frank de Boer heeft het te maken met de Hollandse inslag. "Het ontbeert ons aan iets, dat je misschien resultaatvoetbal kunt noemen of hoe dan ook. Feit is, dat we altijd iets meer willen. En ik weet echt niet, of dat gewoon in onze genen zit. Dat weet ik echt niet", slaakte hij een diepe zucht.

Die zucht was voorgegaan door een enorme boosheid. De inleiding tot de Portugese opleving kwam uit de strafschop, die arbiter Meier toekende voor zijn overtreding op Pauleta. "Ik ben niet vaak boos geweest als vandaag. Ik vond dat we bestolen waren", zei de aanvoerder. "Ik had het gevoel, dat ik eerder bij de bal kon. Die Pauleta stak zijn voet uit. Niet om naar de bal te gaan, maar naar mijn voet. Ik zag de scheidsrechter denken en na vijf seconden gaf hij alsnog de strafschop."

In plaats van de wederopstanding in de groep moet Oranje daardoor over een steeds dunner koord naar het einde. De ploeg likte de wonden en dient van nu af aan alles te winnen. Na Cyprus (thuis, 25 april) en Estland (uit, 2 juni) moet het Nederlands elftal op 1 september in Dublin tegen Ierland dan maar tonen of het leergeld heeft betaald.

vr 30 maart 2001