AMSTERDAM - De oer Britse warenhuisketen Marks & Spencer gaat na een mislukt Europees avontuur zich weer concentreren op haar thuismarkt. Nog voor het eind van dit jaar sluiten alle Europese vestigingen, waaronder de twee Nederlandse in Amsterdam en Den Haag. De tweehonderd werknemers in ons land worden 'passende oplossingen' geboden.

"We willen op een kwalitatieve en elegante manier afscheid nemen van onze trouwe klanten en medewerkers", aldus een woordvoerster. "Er komt dus geen grote opheffingsuitverkoop en er vallen geen gedwongen ontslagen."

De sluiting van alle Europese filialen is nodig om de aandeelhouders te vriend te houden. Een studie van het Britse Oak Consultants wijst uit dat het aandeel Marks & Spencer de afgelopen drie jaar de grootste daler op de Londense beurs was. Dit is te wijten aan winstwaarschuwingen en de vele wisselingen van de wacht in de raad van bestuur.

Mark & Spencer verdwijnt. (Foto: AP)

De winst voor aandeelhouders is tussen december 1997 en december 2000 met maar liefst 67% gedaald. Dit is de wereldwijd kwakkelende detaillist een doorn in het oog. "Aandeelhouders zijn voor ons als beursgenoteerde onderneming van essentieel belang" aldus de woordvoerster. "Daarom is deze radicale omwenteling hard nodig."

Het geld dat vrijkomt met de sluiting van de Europese vestigingen, zo'n twee miljard pond sterling, geeft het Britse warenhuis terug aan de aandeelhouders.

Het heeft nooit geboterd tussen Europa en Marks & Spencer. Alle vestigingen maken verlies. "In Nederland heeft het nog niet zo slecht gedaan, met een verlies van ƒ5,5 miljoen over 2000", aldus de woordvoerster. Verdere gegevens over andere Europese vestigingen wilde ze niet kwijt.

De Europese warenhuizenmarkt is volgens de Britse detaillist te competitief om fatsoenlijke omzetten te draaien. Maar ook in Hongkong gaat het Marks & Spencer niet voor de wind. De deuren van de de tien vestigingen aldaar sluiten nog voor het eind van dit jaar. Ook de postordertak in Groot Brittannië legt het loodje. Verder verkoopt het concern enkele activiteiten in de VS en ontdoet het zich van een deel van het onroerend goed. Deze grote schoonmaak kost wereldwijd 4.390 banen.

Marks & Spencer kwam in 1991, vol ambities naar ons land. Na de twee vestigingen in Amsterdam en Den Haag wilde het bedrijf ook een filiaal in Rotterdam openen. Dit plan kwam echter financieel gezien niet van de grond. Na vijf jaar in de rode cijfers te hebben gezeten werd er in '97 eindelijk winst gemaakt. In de vijf rode jaren verlaagde Marks & Spencer de prijs van de koopwaar met 3% en werd het assortiment aangepast aan de Nederlandse wensen. De 'stijve' kleding maakte plaats voor meer gemakkelijke, modieuze kledij. Deze omwenteling leidde tot een kleine winst in 1997. Maar de jaren daarna leed het in Engeland razend populaire concern steevast verlies.

Onderzoeksbureau GFK dat zich bezighoudt met de concurrentiepositie van detaillisten wijt het niet van de grond komen van Marks & Spencer aan een 'overschatting van eigen concept'. "Het warenhuis heeft gedacht dat Europeanen de Engelse cultuur snel zouden accepteren", aldus een woordvoerder. "Maar ook de locaties van de warenhuizen hebben de Britse detaillist de das om gedaan. De twee vestigingen hebben geen parkeergelegenheid. Dit is natuurlijk funest voor een warenhuis."

Een andere oorzaak wijt GFK aan het ontbreken van netwerken in Europa. "Zonder goede contacten wordt het erg moeilijk om een fatsoenlijke vestigingsplaats te vinden", aldus de woordvoerder.

vr 30 maart 2001