SINGAPORE - Terwijl het Indonesische parlement een tweede poging voorbereidt president Abdurrahman Wahid uit het zadel te lichten, heeft het staatshoofd zelf gisteren laten doorschemeren, dat hij bereid is af te treden als het parlement aantoont dat hij in strijd met de grondwet heeft gehandeld.

Minister Mahmud (defensie) zei gisterochtend: "De president zegt dat hij zich niet tegen aftreden zal verzetten maar dat het in overeenstemming met de grondwet dient te geschieden."

Het was een verrassende mededeling die meerdere ministers, onder wie de invloedrijke coördinerende minister voor politieke en veiligheidszaken Susilo Yudhoyono, op het verkeerde been zette. Gistermiddag nam Mahmud, een onervaren politicus die wel vaker controversiële uitspraken doet, enige afstand van zijn opmerking. Hij verbeterde zichzelf toen met de mededeling: "De president is bereid zich te laten vragen af te treden zolang er daartoe grondwettelijke redenen zijn."

Het Huis van Afgevaardigden (DPR) berispte de president begin vorige maand vanwege diens nog niet bewezen betrokkenheid bij twee corruptieschandalen. Wahid kreeg tot mei aanstaande de tijd zich daartegen te verdedigen.

Is die verdediging in de ogen van het parlement ontoereikend dan kan de Raadgevende Volksvergadering (MPR, bestaande uit de DPR en 200 benoemde vertegenwoordigers van beroepsgroepen en bestuursorganen) het staatshoofd in staat van beschuldiging stellen. Hierna kan een afzettingsprocedure ingeleid worden.

Nog voor Wahid zijn verdediging heeft geformuleerd hebben 151 van de 500 DPR-leden echter al een petitie opgesteld waarin zij de president er van beschuldigen drie wetten en enkele decreten te hebben overtreden en daarmee ongrondwettelijk te hebben gehandeld. Maar de redenering, waarmee de volksvertegenwoordigers deze vergrijpen tot ongrondwettelijk verklaren, is verwrongen.

In zijn presidentiële eed, zoals die door de grondwet van 1945 wordt voorgeschreven, verklaarde Wahid de wetten en reguleringen getrouw te zullen toepassen.

Om deze reden heeft hij in strijd met de grondwet gehandeld toen hij bijvoorbeeld de DPR niet wenste in te lichten over het ontslag van twee ministers. Ook zou hij ongrondwettelijk hebben gehandeld toen hij bij de centrale bank intervenieerde met het doel bankpresident Sharil te vervangen, menen de parlementariërs.

Als de DPR deze petitie aanvaardt zou een tweede berisping kunnen volgen die de overlevingskans van Wahid verder verkleint. Vertegenwoordigers van zes partijen onder welke de PDI-P van vice-president Megawati die het staatshoofd automatisch opvolgt als hij aftreedt in de DPR zijn al begonnen met het opstellen van zo'n tweede berisping. "Als het parlement dit tweede memorandum aanvaardt kan men welhaast garanderen dat het om een afzettingprocedure zal vragen", zei MPR-voorzitter Amien Rais gisteren.

Intussen demonstreren voor- en tegenstanders van Wahid dagelijks in Jakarta en andere steden. In een briefing voor ambassadeurs voorspelde minister Yudhoyono gisteren nog meer politieke en economische onzekerheid als gevolg van de pogingen Wahid te verjagen. Ook de eenheid van het land wordt door de onrust bedreigt, zei hij. • president Wahid

do 22 maart 2001