Volgens PricewaterhouseCoopers (PwC) is het een foutje in de wet. "De barrières zijn zo hoog dat de Bill Gates van morgen zijn idee maar in de kast laat liggen", zegt Andy van der Mark, "en dat kan nooit de bedoeling zijn geweest."
Samen met Luc Heijtel is Van der Mark als fiscalist betrokken bij de C-WEP-groep van PwC, die zo'n 175 zogenoemde internet-startups begeleidt. De alom bekende jonge en ambitieuze mensen met het gouden idee. "Het gebeurt nog steeds dat mensen op een zolderkamer of in de garage een idee ontwikkelen. Dat is geen romantisch plaatje maar de realiteit van de beginnende internet-ondernemer", zegt Van der Mark.
Die ideeën worden vervolgens uitgewerkt in een businessplan. Meestal doen mensen dat naast hun baan. Als het plan klaar is, wordt het idee in een bv ingebracht en gaan ze op zoek naar het nodige kapitaal om hun droom werkelijkheid te laten worden.
"En daar zit de crux", vult Heijtel aan. "Stel een financier is bereid ƒ5 miljoen te betalen in ruil voor een 50% belang in de bv. Daarmee is het overige belang, jouw idee en de tijd en energie die je erin steekt, ook ƒ5 miljoen waard geworden. In het nieuwe fiscale stelsel, wordt de hipo door de fiscus afgerekend op zijn idee in de vorm van een forse belastingaanslag.
Als je ƒ5 miljoen krijgt van een financier, ben je ƒ2,6 miljoen (52%) daarvan kwijt aan de belastingdienst. Dat is het eind van je onderneming!", zegt Heijtel. "Het starten van een internetbedrijf wordt hiermee al gauw een kansloze affaire."
Alle internet-startups die vanaf 1 januari 2001 willen beginnen door direct van idee naar bv te gaan, en dat is meer regel dan uitzondering, krijgen met de nieuwe regeling te maken. Op het moment dat het idee wordt overgedragen aan de bv, wil de fiscus namelijk belasting gaan heffen over de waarde van dat idee.
Niet datgene wat je privé ontvangt is relevant, zoals nu het geval is, maar de zakelijke waarde die aan het idee wordt toegekend. Die waarde wordt gebaseerd op de met de financier gemaakte afspraken. Dus wanneer een ondernemer zijn startkapitaal heeft gefinancierd met behulp van een investeerder, krijgt hij een belastingaanslag op de deurmat. "Een echt goed concept krijgt soms wel een startwaardering van ƒ10 miljoen", schetst Van der Mark de situatie. "Welke student kan nog voor zichzelf beginnen als er eerst een belastingclaim betaald moet worden?"
Eerder werden er al kamervragen over deze situatie gesteld. Staatssecretaris Wouter Bos (Financiën) stelde echter dat het allemaal wel meevalt. Als een hipo zijn idee voortaan gewoon ontwikkelt en exploiteert via een persoonlijke onderneming of vennootschap onder firma, kan hij het daarna geruisloos inbrengen in een bv. Dat wil zeggen: zonder fiscale afrekening. Startups worden zo echter gedwongen via een u-bocht naar een bv over te gaan.
"Dat komt de snelheid niet ten goede", zegt Heijtel. "Je wilt altijd nog sneller zijn dan je buurman, dat is belangrijk. Dit soort bedrijven wordt niet succesvol als je na je ontslag een jaartje de tijd neemt om je product te verkopen waarna je uit je winst nieuwe investeringen doet. Hier gaan de investeringen voor de baten uit. Anders kan je geen internet-onderneming starten. Het zijn kleine clubs die groot denken."
"Bovendien, welke investeerder wil ƒ5 miljoen in een privé-onderneming stoppen? Wat voor belang heeft hij daarbij? In de beginfase zijn het vaak de kapitaalkrachtige particulieren, de zogenoemde informal investors, die instappen. Die hebben helemaal geen trek in vof-achtige constructies", zegt Van der Mark. En hij kent er veel. "Ik weet zeker dat ze hier moeite mee hebben. In het geheel van beslissingen om ergens in te stappen, heeft dit een negatieve impact. Daarnaast lopen de internetstarters zelf een veel groter risico omdat privé-aansprakelijkheid een rol gaat spelen."
Beiden vinden dat de maatregel dan ook haaks staat op het politieke beleid om startups te helpen. "In de nieuwe belastingwetgeving wordt tegelijkertijd wel een regeling voor durfkapitaal gelanceerd. Maar als er niets gedaan wordt aan de gevolgen voor de startups, hoeveel durfkapitaal heb je dan nog nodig."
