De Financiële Consument

onder redactie van Peter van der Tuin. Bijdrage: mr. Anton Weenink

Voor enige honderdduizenden Nederlanders is het via een koopsom of periodiek betaalde premie opgebouwde lijfrentekapitaal dé methode om een (extra) aanvullend pensioen op te bouwen. Op enig moment komt de uitkeringsdatum in zicht.

De doorsnee-verzekerde komt vóór de aanvang van die uitkeringsfase voor nieuwe vragen te staan. Vragen in de trant: moet ik de uitkering al laten ingaan of nog enige tijd uitstellen? Of de vraag: kies ik voor een tijdelijke uitkering of een levenslange? En de belangrijkste vraag uiteraard welke verzekeraar biedt voor mijn kapitaal de hoogste uitkering?

Lijfrente afkopen?

Hebt u de uitkering nog niet nodig, bijvoorbeeld omdat u uw pensioendatum hebt uitgesteld, dan ligt verlenging van de (kapitaals)opbouwfase voor de hand. Ook om fiscale redenen kan het interessant zijn de uitkering uit te stellen. Een lijfrente-uitkering is fiscaal onderworpen aan het progressieve tarief voor inkomstenbelasting. Welnu, de belastingheffing ligt voor wat betreft de eerste schijf voor de 65-plusser een flink stuk lager dan voor hen die nog geen 65 jaar zijn. Meer concreet: 19,15% in plaats van 37,05%. Het verlengen van de kapitaalsopbouwfase kan bij de eigen verzekeraar, maar ook bij een andere verzekeraar. Overstappen naar een andere verzekering is in de praktijk echter alleen interessant wanneer die verzekeraar een (veel) hoger rendement biedt en het ook om een verlenging met een flink aantal jaren gaat. Meestal wegen de opstartkosten bij die nieuwe verzekeraar echter niet op tegen een hoger rendement.

Komt de lijfrente als aanvullend inkomen wel van pas, dan is het verstandig eerst een inkomensplaatje voor de toekomst te maken. Zeker wanneer u gehuwd bent (of ongehuwd samenleeft) kan dan rekening worden gehouden met twee situaties: met de geldelijke behoefte zolang men samenleeft en met de situatie na overlijden van een van beiden. Meestal zal ook gelden dat de behoefte aan de lijfrente-uitkering de eerste jaren na de pensioendatum het grootst is. Een relatief dure hobby als reizen e.d. maakt dan de behoefte aan inkomen het grootst. Naderhand gooit de afnemende gezondheid vaak roet in het eten en kan met een lager inkomen worden volstaan. Dit alles pleit in veel situaties voor een tijdelijke lijfrente.

Er kunnen ook andere redenen zijn om nu nog niet direct het (hele) lijfrentekapitaal om te zetten in een lijfrente-uitkering. Zo'n lijfrente-uitkering althans in traditionele vorm is immers gekoppeld aan de rentestand en die is op dit moment uiterst laag. Voor eenzelfde lijfrentekapitaal boden verzekeraars enkele jaren geleden gemiddeld een flink hoger uitkeringsbedrag. Die lage rentestand is ook de reden dat steeds meer verzekeraars, naast de traditionele uitkeringsvorm, ook een uitkeringsvorm op de markt brengen waarin het lijfrentekapitaal als belegging wordt aangeboden. De uitkering bij deze nieuwe variant bestaat dan meestal uit een vaste basisuitkering, plus een aanvullend uitkeringsdeel dat afhankelijk is van het beleggingsresultaat.

Bezitters van oud-regiem-koopsompolissen van vóór 1 januari 1992 hebben nog een andere mogelijkheid, zij kunnen de lijfrente afkopen, in plaats van het laten ingaan van een periodieke uitkering. Bij deze polissen dient onderscheid gemaakt te worden tussen z.g. 'echte' lijfrenteverzekeringen en kapitaalverzekering met een lijfrenteclausule. Voor de eerste soort is afkoop mogelijk, waarbij de afkoopsom wordt belast tegen speciaal tarief van 45%. Op het eerste gezicht kan dit tarief hoog lijken, toch is deze optie voor velen interessant. Het alternatief, de keuze van een lijfrente-uitkering, zal immers eveneens een (progressief) belaste uitkering opleveren en dat over een reeks van jaren. Voor velen geldt immers dat bij een keuze voor een periodieke lijfrente-uitkering, deze uitkering vaak deels tegen het 50- of 60%-tarief van de tweede schijf wordt 'wegbelast'. De bezitters van oud-regiem-kapitaalverzekeringen met lijfrenteclausule verkeren veelal in een nadeliger positie. Zij zijn bij afkoop onderworpen aan belastingheffing conform het normale, progressieve tarief.

Met een hoge uitkering na de pensioendatum kan bijvoorbeeld een mooie cruise gemaakt worden.

FOTO: HARRY MULLER