De wereld krijgt in de 21ste eeuw naar alle waarschijnlijkheid een onevenredig groot deel aan natuurrampen te verwerken. Kusten zullen afkalven, eilanden in zee verdwijnen, bossen afsterven en landen door woestijnvorming onbewoonbaar worden. Dat zal gepaard gaan met tienduizenden slachtoffers; nog eens miljoenen zullen van huis en haard worden verdreven.

Deze onheilsboodschap is niet afkomstig van de vele religieuze sekten die rond het jaar 2000 het einde der tijden verwachten maar van professor Georg Frerks, onderzoeker van het gerenommeerde Haagse instituut Clingendael en bijzonder hoogleraar Rampenstudies aan de Universiteit van Wageningen.

Op een door Clingendael georganiseerde conferentie over "Nieuwe dreigingen in de 21ste eeuw" wees Frerks op het bekende fenomeen broeikaseffect, waardoor de temperatuur op aarde de komende honderd jaar extra snel zal stijgen. Het gaat 'slechts' om een stijging van tussen de anderhalf en vier graden, maar met desastreuze gevolgen.

De ijskappen op de Noord- en Zuidpool zullen sneller smelten evenals de gletsjers in de bergen. Ook zal het op sommige plaatsen meer gaan regenen. Dit heeft tot gevolg dat de zeespiegel overal circa een halve meter zal stijgen en rivieren voller worden, met overstromingen als gevolg. Voor eilanden, zoals de Maldiven in de Indische oceaan en diverse eilandjes in de Grote oceaan zal dit het einde betekenen.Delta's als in Egypte en Bangla Desh lopen onder.

Maar ook voor de vegetatie heeft dit grote consequenties. De mangrovebossen aan de kusten van Afrika zijn gedoemd, door de temperatuurstijging zullen grote gebieden door droogte onbewoonbaar worden. Daar staat tegenover dat in gebieden waar nu niets groeit planten of bomen weer een kans krijgen.

Zoals altijd zal de westerse wereld het minste last hebben van het natuurgeweld. Door het milde klimaat zullen de klimatologische veranderingen daar niet al te rampzalige gevolgen hebben mede dankzij de goede infrastructuur, zoals de Nederlandse dijken.

Maar professor Frerks waarschuwt wel dat ook in het westen overstromingen dreigen en dat de bescherming van Londen, Hamburg of laag gelegen gebieden in Noord-Amerika miljarden zal kosten. "Die trekken een zware wissel op de economie," zegt de geleerde stellig. Hij denkt dat afdoende maatregelen om natuurrampen te voorkomen de betreffende landen gemiddeld cira 10 procent van het Bruto Nationaal Product zal kosten.

Afrika , Azië en Zuid-Amerika blijven volgens de hoogleraar ook in de 21ste eeuw het kind van de rekening. Betere huisvesting, duidelijke voorschriften waar wel en niet mag worden gebouwd en goed toezicht zijn volgens de rampendeskundige onontbeerlijk. "Daarvoor is goed bestuur en uitbanning van corruptie in de Derde Wereld nodig," zegt hij.

Ondanks alles is prof. Frerks optimistisch over de mogelijkheden van de mensheid om rampen te voorkomen: door een wereldwijde, gecoördineerde aanpak, met een sleutelrol voor de VN en andere internationale organisaties. Als goed voorbeeld noemt hij de afspraken over beperkign van de CO-2 uitstoot die in 1997 gemaakt zijn op de Wereld-milieuconferentie in het Japanse Kyoto. Maar ook het Wereld-waterforum dat in maart in Nederland wordt gehouden, is een goed voorbeeld.

Frerks meent dat het mogelijk moet zijn om inwoners wier gebied door verdroging of overstroming onbewoonbaar dreigt te worden op tijd over te halen die streek te verlaten. Ook pogingen om mensen te bewegen hun manier van landbouw, veeteelt, handel of nijverheid aan te passen zodat die minder schadelijk is voor natuur en milieu, zijn volgens de geleerde van groot belang. Dit geldt ook voor geboortebeperking door bijvoorbeeld voorbehoedsmiddelen.

De rampenprofessor verwacht in de volgende eeuw diverse interne conflicten in landen die worden getroffen door schaarste aan water. Maar oorlogen tussen soevereine staten over toegang tot water zoals zeeën, meren, rivieren of andere waterbronnen, lijken hem minder waarschijnlijk. "Daar zijn internationale verdragen over, zegt hij. "Over het algemeen voorkomen die oorlog."