De bloedige schietpartij in het Leijgraafcollege in Veghel blijkt een volledig uit de hand gelopen eerwraak van de Nederlands/Turkse scholier Ali D. (17).

De lezingen van beide betrokken families staan daarbij lijnrecht tegenover elkaar. Volgens Ali's familie kwam hij tot zijn daad omdat hij tot het uiterste was getergd, volgens een broer van het beoogde doelwit Hassan Keskin (19) betreft het een regelrechte aanslag.

Ali D. opende dinsdagmiddag het vuur in het computerlokaal van de school voor middelbare beroepsopleidingen. De jongen, die inmiddels een gedeeltelijke bekentenis heeft afgelegd, blijkt wraak op Hassan Keskin te hebben willen nemen omdat deze Ali's 15-jarige zusje Yeliz naar Turkije zou hebben ontvoerd.

Ali schoot behalve Hassan ook diens kameraad Ali Akdeniz (18), twee andere leerlingen en een docente neer. Alle slachtoffers maken het volgens schooldirecteur R. Martinot naar omstandigheden goed.

Hassan Keskin werd in buik en rug getroffen. Zijn broer Ismail verklaarde gisteren dat juist Hassan al vaker door de schutter is bedreigd. Hassan zou de politie hierover meerdere malen hebben ingelicht, maar volgens zijn broer nam de politie de bedreigingen niet serieus.

"Het is gewoon een aanslag geweest", aldus Ismail. "Dat meisje was voorbestemd om te trouwen met een neef in Turkije en niet met Hassan. Het was een moordcomplot. Ali's vader heeft hem naar school gebracht en heeft buiten staan wachten. Hassan probeerde nog te vluchten. Ali kwam hem achterna en schoot meerdere malen op hem. Zelfs toen zijn kogels op waren, bleef hij de trekker nog overhalen."

Enkele minuten voor het bloedbad belde Hassan nog het alarmnummer omdat hij zich bedreigd voelde. Maar volgens een politiewoordvoerster was het toen te laat om te kunnen ingrijpen.

Beide Turkse families beschuldigen elkaar nu van doodsbedreigingen. "Begin augustus verdween mijn dochtertje Yeliz spoorloos", vertelt Ali's moeder. "Via familie in Turkije hoorden we dat ze door Hassan was ontvoerd. Ze verbleven bij een broer van Hassan in Ankara. Wij hebben haar gevraagd direct naar huis te komen." Yeliz beweerde gisteren dat zij Hassan nauwelijks kende en dat zij onder dwang is meegenomen.

Ali's moeder: "Hassan heeft haar toen om drie uur 's nachts op straat gezet. Ik was er helemaal ziek van. Ik heb zo snel mogelijk het vliegtuig gepakt en haar opgehaald. De zaak was allang weer vergeten en vergeven, maar Hassan bleef Yeliz lastigvallen en bedreigen. Ik was zo bezorgd dat ik haar elke dag naar school bracht en ook weer ophaalde."

Volgens de moeder werd ook haar zoon Ali door Hassan en zijn vrienden gepest. "Ze maakten hem uit voor lafaard. Wij hebben je zusje gepakt en je doet niks, riepen ze. Hij werd op zijn eer aangesproken."

De Leidse antropologe en Turkije-deskundige drs. Clementine van Eck, die voor haar doctoraalstudie 22 gevallen van eerwraak in Turkse families onderzocht, zet grote vraagtekens bij deze lezing. "Zo'n ontvoering is een bekend standaardverhaal, dat meestal is gelogen", stelt zij. "Dat meisje kan thuis niet vertellen dat ze met een jongen heeft gevreeën. Daarmee zou ze niet alleen zichzelf, maar ook haar familie 'besmetten'."

"Het drama in Veghel blijft sowieso een vreemde zaak", vervolgt zij. "Iemand die de eerzuivering uitvoert, moet zijn rivaal doden. De dader blijft er doorgaans kalm onder en geeft zich aan. Deze jongen heeft in paniek in het wilde weg geschoten en ook andere slachtoffers gemaakt. Als je het mij vraagt is het een combinatie van eerwraak en wraak na treiterijen."

"Als het een eerwraak is geweest, moet de hele familie op de hoogte zijn geweest. Vaak is de vader degene die zo'n actie in gang zet. Dat een minderjarige zoon het moet uitvoeren, is normaal gebruik bij Turken. De straf valt dan vaak veel lager uit."

Enkele leerkrachten lieten gisteren hun tranen de vrije loop, wisten enkele leerlingen. "Ik heb vannacht geen oog dichtgedaan", vertelt de 18-jarige Ilona Peeters. "Ik ben blij dat de school opvang heeft geregeld." Pas na de middag kwamen de eerste lessen weer op gang.

Veel inwoners van Veghel hebben kritiek op burgemeester A. Frankfort. Volgens ingewijden laat hij zijn gezicht amper zien omdat hij zich zou schamen dat Veghel negatief in het nieuws is gekomen.

Hassans vader heeft inmiddels om politiebescherming voor zijn zoon in het ziekenhuis gevraagd. "Wij zijn bang dat de zaak nog verder escaleert", zegt hij bezorgd.

Schutter Ali D. zal morgen worden voorgeleid. De 17-jarige scholier kan volgens de Bossche officier mr. G. Bos mogelijk als een meerderjarige worden berecht. "We kunnen de rechtbank verzoeken het strafrecht voor meerderjarigen toe te passen", aldus Bos. "De ernst van het delict zal daarbij een grote rol spelen."