IHC Caland overweegt zich geheel uit de scheepsbouw terug te trekken. Het scheepsbouw- en offshorebedrijf vreest dat de winstgevendheid van de werven door het wegvallen van de staatssteun na 2000 onder druk komt te staan. "Als de marges in onze scheepsbouw daardoor naar beneden gaan, verwachten de aandeelhouders dat IHC Caland eruit stapt. Dat zal ik doen óók", waarschuwt topman C. de Ruyter.

De nieuwe IHC-baas noemt het streven van minister Jorritsma (Economische Zaken) om de staatssteun af te schaffen "levensgevaarlijk". Volgens hem zal de Nederlandse scheepsbouwcluster in dat geval aan de moordende concurrentie uit Zuid-Korea ten onder gaan. "Dat we aan de grens zitten wordt bewezen door het aantal werven dat het loodje heeft gelegd."

De Zuid-Koreaanse werven produceren sinds de Azië-crisis veel goedkoper dan de Europese concurrentie. Volgens een onderzoek van de Europese Unie wordt door de Aziaten zelfs 15 tot 40% onder de kostprijs geleverd. De Europese concurrentie weet door overheidssubsidies, de zgn. generieke steun, het hoofd tot nu toe boven water te houden. Maar deze steun wordt in 2001 door Brussel verboden.

Vooral Zuid-Europese landen, die net als de Koreanen in de bulkmarkt opereren, zullen dan in grote problemen komen. Eerder deze maand hebben zij er tijdens een vergadering van de Europese ministers van Industrie op aangedrongen de staatssteun te verlengen. Dit voorstel werd echter door Jorritsma en de meeste collega-ministers uit andere noordelijke EU-staten getorpedeerd.

De verwachting is nu dat Zuid-Europese werven in een poging toch te overleven de nichemarkten zullen opvluchten. De Ruyter: "Wij als IHC Caland zouden op zich wel zonder die steun kunnen overleven, maar de Europese concurrentie komt dan onze markt op en zal alles kapotmaken."

Met dat 'alles' doelt de president-directeur op de scheepsbouwcluster het geheel van werven en toeleveranciers waar IHC Caland deel van uit maakt. "Die cluster zal dan uit elkaar vallen. En als de cluster er niet meer is, kunnen wij niet bouwen wat we nu bouwen. Dan zouden wij van de werven af moeten."

IHC Caland beschikt over een hele reeks werven in Nederland, waaronder de groepsmaatschappijen IHC Holland, Merwede Shipyard, Van der Giessen-de Noorden en sinds kort YVC Ijsselwerf. De orderportefeuilles van de werven zijn goed gevuld, mede door een "enorme opleving" van de baggerbouw. Maar als het tij keert, is het met de werven snel gedaan, weet De Ruyter. "Onze internationale aandeelhouders vinden het prima dat wij nog wat scheepsbouw erbij doen, maar niet als dat ten koste gaat van de aandeelhouderswaarde", zegt hij.

IHC Caland haalt bijna 70 procent van de concernwinst uit offshore gerelateerde markten. Het Schiedamse concern boekt vooral succes met de levering en lease van drijvende productie- en opslagsystemen (FPSO) voor de offshore olie- en gasindustrie.

Door de lage olieprijs, eerder dit jaar, en vooral door het fusiegeweld tussen olieconcerns opereert IHC Caland momenteel in een tegenvallende markt, maar De Ruyter verwacht dat de budgetten van de olieindustrie in 2000 weer net zo hoog zullen liggen als verleden jaar.

Omdat de bouw van een FPSO anderhalf jaar in beslag neemt IHC Caland neemt de winst uit een FPSO niet bij de orderboeking, maar bij oplevering of tijdens de leaseperiode daarna zal 2000 "geen recordjaar worden", aldus de IHC-topman. Vooral de teruggelopen verkoop van deze drijvende diepzeeinstallaties is volgend jaar een "duidelijk negatief element."

Met de perikelen rond de scheepsbouw in het achterhoofd blijft De Ruyter "filosoferen" over een mogelijke fusie van IHC Caland met een branchegenoot. "IHC Caland heeft een aantal jaren op de beurs goed geperformed, maar nu krijgen we te maken met 'euroland'. Beleggers kunnen uit meer fondsen kiezen, waardoor ons fonds meer concurrentie krijgt. Er is dus druk om een bepaalde grootte te krijgen."