Het pleidooi van minister Borst (Volksgezondheid) voor een brede basisverzekering zal onvermijdelijk leiden tot een patstelling in de Tweede Kamer. Borst geeft niet aan hoe dat basispakket er uitziet en de Tweede Kamer is daarover hopeloos verdeeld.

Dit zegt professor J.J. Sixma. Volgens Sixma, die deze mening niet als voorzitter van de Gezondheidsraad, maar op persoonlijke titel verkondigt, spitst de discussie over de wijziging van het zorgstelsel zich toe op de omvang van het zorgpakket. "Hoeveel plaats is er voor de gewenste marktwerking en welke rol hebben zorgverzekeraars dan nog te vervullen?"

"Als de kamer niet in het huidige pakket durft te schrappen, hebben zorgverzekeraars weinig ruimte voor vrij ondernemerschap. De kans bestaat dat de kamer dan net als bij de privatisering van het drinkwater of van de Nederlandse Spoorwegen besluit om het hele verhaal over marktwerking terug te draaien", aldus Sixma.

Het gekibbel tussen politieke partijen over de vorm van het nieuwe zorgstelsel is volgens Sixma irrelevant. "De discussie over de verhouding tussen eigen verantwoordelijkheid en solidariteit en de hoogte van de procentuele- en nominale premie wordt altijd op het scherpst van de snede uitgevochten, maar eigenlijk is iedereen het er over eens dat er een nieuw stelsel moet komen."

De kritiek van CDA'er Buijs is volgens Sixma daarom wel terecht. Buijs voorspelt dat de discussie over het nieuwe stelsel weer net als enkele jaren geleden bij het plan-Simons snel in een impasse zal geraken, omdat hij zal verzanden in een discussie over inkomenspolitiek. "Het debat wordt in de verkeerde volgorde gevoerd. We beginnen aan het eind, terwijl we eerst moeten definiëren wat noodzakelijke zorg is. Op basis van solidariteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid moeten we het stelsel vorm gaan geven. Inhoud en kwaliteit moeten leidend zijn, niet de financiën", aldus Buijs.

De zorgsector en een deel van de Tweede Kamer vindt dat Borst voor haar beurt heeft gesproken met haar "persoonlijke" voorkeur voor een basisverzekering. Volgens zorgverzekeraars en sociale partners wijzen alle neuzen "volstrekt de andere kant uit". Onder meer het advies dat de Commissie-De Vries onlangs aan de minister uitbracht om zorgverzekeraars met elkaar te laten concurreren op ziektekostenpakketten, wijst op hele andere ontwikkelingen.

Zorgverzekeraars Nederland (ZN) vindt het standpunt van de minister "nogal prematuur". "Ze heeft advies gevraagd aan de SER en aan de Raad van de Volksgezondheid en Zorg over de toekomst van het zorgstelsel. Die onderzoeken moeten nog worden afgerond."

VVD en CDA hebben grote bedenkingen over de invulling die Borst nu al geeft aan de basisverzekering. De brede basisverzekering, waarin ziekenfonds, particuliere verzekering en AWBZ (de polis voor de onverzekerbare risico's zoals verpleeghuiszorg) moeten opgaan, is met name koren op de molen van de PvdA, die onder toenmalig staatssecretaris Simons tevergeefs poogde de vergelijkbare volksverzekering met inkomensafhankelijke premies in te voeren.

"Dit is precies wat wij willen", aldus de Amsterdamse huisarts Oudkerk. "Het huidige stelsel veroorzaakt een tweedeling. Bovendien brengt het niet genoeg op aan premies en is het te ingewikkeld."

Het VVD-Kamerlid Van Blerck ziet het niet zitten om mensen verplicht in een breed pakket te dwingen. "De wensen van de mensen worden alleen maar groter. Dat moet met aanvullende pakketten worden geregeld. Het basispakket moet smal zijn." Zowel VVD als CDA willen de AWBZ in stand houden. Ook D66 denkt in die richting.