Het Amerikaanse stelsel van centrale banken, de Federal Reserve, heeft gisteren toch het belangrijkste Amerikaanse rentetarief verhoogd met een kwart procent tot 5,5 procent. Met de derde renteverhoging dit jaar wil de Fed de oververhitte Amerikaanse economie afkoelen en een dam opwerpen tegen dreigende inflatie.

Analisten waren verdeeld over de vraag of de Fed de rente zou verhogen of niet. Uiteindelijk gebeurde het toch en daarmee nam Federal Reserve-baas Alan Greenspan het laatste stapje renteverlaging terug dat de markt vorig jaar gegund was.

Mede om de Latijns-Amerikaanse crisis te helpen bezweren, verlaagde de Federal Reserve vorig jaar de rente in drie stapjes van 0,25%. De crisis is nu bezworen, maar het gevolg van de verlagingen was dat de Amerikaanse economie zélf werd voorzien van veel goedkoop geld. De economie nam daardoor een hoge vlucht, voornamelijk op krediet.

Nog steeds ligt het groeipercentage in de VS rond de 4% en de gevaren van oververhitting en inflatie liggen op de loer. Vandaar dat Greenspan nogmaals op de rem trapt met een renteverhoging. De drie verlagingen van vorig jaar zijn nu in wederom drie stapjes in juni, augustus en gisteren teruggenomen.

De Fed tekende bij de laatste renteverhoging wel aan dat deze voor langere tijd kan blijven gelden. De Amerikaanse centrale bank heeft nu dan ook een neutrale positie ingenomen.

Naast de algemene 'federal funds rate' (die van 5,25 naar 5,5 procent ging) werd ook het discontotarief voor directe korte-termijnleningen aan banken verhoogd van 4,75 naar 5 procent.

Volgens de Fed was deze laatste renteverhoging gerechtvaardigd, gezien de aanhoudend sterke groei van de Amerikaanse economie en de krapte op de arbeidsmarkt. Door dit laatste gaan de lonen omhoog en dat is weer slecht voor de inflatie. "Een hogere rente moet het inflatiegevaar temperen", aldus een gisteren door de Amerikaanse centrale bank uitgegeven verklaring.

De volgende Fed-vergadering is voorzien voor 21 december, maar niemand rekent erop dat er dan nog een renteverhoging volgt, vlak voor het millennium, waar juist ruime liquiditeit voorhanden moet zijn. Ook de Europese Centrale Bank heeft al extra middelen beschikbaar gesteld om in het geval van computercalamiteiten het bancaire stelsel in Europa gaande te houden.

De renteverhoging in de VS legt nieuwe druk op de verhouding tussen euro en dollar. Vanwege de doorstomende Amerikaanse economie (en dat alles zonder noemenswaardige inflatie) blijft de dollar een sterkere internationale wisselkoers neerzetten dan de euro.

De laatste renteverhoging met 0,5 procent in de eurozone bracht daar geen verandering in. De renteverhoging in de VS maakt het renteverschil tussen de VS en Europa nu toch weer groter. Als de VS erin slagen hun huidige groeitempo aan te houden en de inflatie onder controle blijft, betekent dat een blijvende plus voor de dollar en blijvende druk op de euro. Een relatief lagere eurokoers is echter wel gunstig voor de Europese exporten, die de laatste maanden al fors zijn aangetrokken.

Zowel de Amerikaanse centrale bank als de Europese Centrale Bank hebben hun kruit nu zo'n beetje verschoten. Beide hebben geen echte reden meer om de rente nog te verhogen. De inflatie in beide economische machtsblokken is onder controle en zeker de Europese economie, die nog niet echt uit de startblokken wil komenm zou te lijden krijgen van een nieuwe renteverhoging.

Een renteverhoging in de eurozone zou nu als enige reden hebben om de koers van de euro verder te beschermen tegen een al te grote waardedaling ten opzichte van de dollar. Maar een lage euro is goed voor de Europese export en uiteindelijk keert de wal het schip dan vanzelf. Immers als Europa maar met hogere groeicijfers op de proppen komt, is dat automatisch een steun in de rug voor de koers van de euro.

Morgen komt het bestuur van de Europese Centrale bank weer bijeen in Frankfurt, maar een rentewijziging wordt tot ver in het 2000 niet verwacht, ook niet na de jongste verhoging door de Amerikaanse centrale bank.