Het laatste beursjaar van deze eeuw werd lange tijd 'mager', 'stilletjes' of regelrecht 'slecht' genoemd. Maar plots is daar, half november, toch een record: De magische grens van 600 punten is doorbroken. Onverwacht? "Nee hoor, de rally van de angst is altijd de mooiste."

Precies een maand geleden dook de AEX-index nog onder de slotstand van vorig jaar, toen de beursgraadmeter op 537,97 punten sloot. Analisten waren uitermate somber over de korte termijn: de meesten achtten een verdere correctie van 10 procent niet onwaarschijnlijk.

Nu, met de AEX op een recordstand van 604,11 punten, blijkt het optimisme hersteld. "Wij hadden, als ik eerlijk ben, natuurlijk niet verwacht dat de AEX nu al door de 600 puntengrens zou gaan", blikt R. Lokenberg, hoofd research bij Van der Hoop Effektenbank, terug. Daarmee is hij één van de weinigen die dat ruiterlijk toegeeft.

Een hernieuwd dalende rente wordt alom als de motor achter het herstel van de aandelenmarkten gezien. Waar de rente eerder dit jaar nog met 2 procentpunten steeg, is deze in de laatste weken toch weer met 0,8 procentpunt gedaald.

"Het is echt kogelhard naar beneden gegaan", aldus Lokenberg. "Veel institutionele beleggers moeten nu snel hun scenario's aanpassen. Die waren allemaal uitgegaan van een groei aan het begin van volgend jaar. De vraag is nu of deze recordstand een schijnbeweging is, of een nieuw begin. Zelf denk ik dat we dit jaar nog de 620-625 kunnen halen. De markt heeft, ook gezien de volumes, zeker potentie om door te gaan."

Ook R. Doeswijk, beleggingsstrateeg bij Iris, de gezamenlijke researchdochter van Rabobank en Robeco, ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet. "De trend van de stijgende rente is in de afgelopen maand gekeerd. De obligatierentes dalen zelfs vrij hard. Ik denk dat de renteverhoging van de Europese Centrale Bank wat voorbarig is geweest. Maar het geeft nu wel een zeer gunstig rentebeeld. Voorlopig zal er geen verhoging van de Europese rente meer komen."

Die rust op het rentefront gisteravond verhoogde de Amerikaanse Fed de belangrijkste rentetarieven met een kwart procent, waarmee ook in de Verenigde Staten de druk van de ketel is is goed nieuws voor de aandelenkoersen, al zijn de gouden tijden verleden tijd. Doeswijk: "Dit jaar zitten we op een groei van de AEX met 11 procent. Volgend jaar denk ik dat de Amsterdamse beurs een procent of tien zal stijgen. De tijden dat de koersen jaarlijks 30 procent klommen, zijn voorbij. We zullen waarschijnlijk niet meer het paradijs zien. Of er moet een zeepbel ontstaan."

P. Wind, analist bij ING, schrijft de huidige opleving vooral toe aan de Nederlandse pensioenfondsen. "Die hadden in de afgelopen maanden een redelijke cashpositie opgebouwd. Een deel van hen denkt: als iedereen wacht tot na de eeuwwisseling, moeten we juist nu in de markt stappen. Anders maken we straks minder winst."

Daarnaast speelt volgens de ING-analist de "beleggingsdrang" onder particulieren een rol. Want al zijn de aandelen duur, mensen willen toch beleggen om bijvoorbeeld hun pensioenvoorziening veilig te stellen. En renteangst is niet meer op zijn plaats, vindt Wind. "De dollar is nu de grootste risicofactor. Die koers is onvoorspelbaarder dan het renteniveau. Ik snap eigenlijk niet waarom men in Europa zo met die rente bezig is. Tot aan volgend jaar zomer wordt er hier zeker niets meer op rentegebied gedaan."

Het zijn vooral de AEX-fondsen die van een verdere opleving aan het Damrak zullen profiteren, zo wordt door de experts gesteld. "De situatie is voor de kleinere fondsen erger dan we dachten", aldus Wind. "De bodem is wel bereikt, maar de opwaartse potentie komt niet dichterbij. Dat kan nog wel een jaar of drie gaan duren."

R. Gooskens, directeur research van HSBC, wijt dat mede aan de Europeanisering van de grote beleggers. "De Nederlandse pensioenfondsen zijn zeer actief geweest in het opbouwen van Europese portefeuilles. Zij hebben veel Nederlandse aandelen verkocht, vooral in de midkap en de lokale markt. De buitenlandse pensioenfondsen, daarentegen, zijn duidelijk minder actief geweest in de aankoop van Nederlandse aandelen."