Winnen is taboe

door Valentijn Driessen - EINDHOVEN, maandag
foto's: Hans van Tilburg

Helaas voor het Nederlands voetbalelftal blijft de laatste indruk het langst hangen. Vandaar zullen de negatieve gevoelens met betrekking tot Oranje overheersen de laatste twee maanden van dit millennium en de eerste twee maanden van de volgende eeuw.

Na de 1-1 tegen Tsjechië werd de ploeg van Frank Rijkaard met een fluitconcert begeleid naar de kleedkamers van het Philips Stadion. De redelijke eerste helft en de openingstreffer van Jaap Stam waren allang vergeten. De toeschouwers herinnerden zich slechts de Tsjechische gelijkmaker van Jan Koller en het bedroevende laatste half uur in Eindhoven.

Het lukte Oranje niet om de negatieve spiraal van de laatste dertien maanden te doorbreken. Na de vierde plaats op het WK in Frankrijk won Nederland de eerste wedstrijd met 2-0 tegen Peru om daarna te grossieren in gelijke spelen (9) en nederlagen (2).

Op papier is 1-1 tegen Tsjechië zo slecht nog niet. De ploeg van Jozef Chovanec doorstond de EK-kwalificatiereeks zonder puntverlies en is de hoogst genoteerde Europese natie op de FIFA wereldranglijst. Eerlijk is eerlijk: de eerste helft van het Nederlands elftal tegen Tsjechië zorgde voor positieve aanknopingspunten. Voornamelijk te danken aan de getergde Marc Overmars, die bewees dat hij en niemand anders op de linkerflank bij Oranje hoort te staan. De samenwerking met Edgar Davids en vooral Giovanni van Bronckhorst liep op rolletjes.

Op rechts ging het moeizamer, maar het begin met Ronald de Boer, Phillip Cocu en Dennis Bergkamp leek nog ergens op. Naarmate de wedstrijd vorderde, liep Cocu steeds vaker naar binnen en na de komst van Ruud van Nistelrooy voor de geblesseerde Patrick Kluivert heeft niemand ooit Bergkamp nog op de flank gezien. De internationals speelden zichzelf daarmee uit de wedstrijd.

De goede start van Oranje kwam niet tot uitdrukking in de cijfers hoewel de Tsjechische doelman Pavel Srnicek niet tot de categorie van betrouwbaarste doelwachters hoort. Alleen waren de hele en halve kansen niet besteed aan Kluivert, Bergkamp, Overmars, Davids en Van Bronckhorst.

Hoewel het spelpeil na rust daalde aan Oranje-kant kwam de ploeg van Rijkaard toch op voorsprong in de 59e minuut. Voordat Ronald de Boer een vrije trap nam, wisselde Chovanec. Oranje profiteerde van een moment van desorganisatie bij de Tsjechen. De boomlange Jan Koller ging voor de bal, zag Jaap Stam over het hoofd en de Kampenaar scoorde beheerst bij de tweede paal: 1-0. Zou dit de treffer zijn waarmee het Nederlands elftal zich over de drempel zou tillen?

Nee dus. Vanaf de aftrap moest Edwin van der Sar een miraculeuze redding verrichten om een geplaatste kopbal van Koller uit zijn doel te ranselen. De defensie met Frank de Boer, Stam en Aron Winter zag er niet lekker uit. De waarschuwing was niet aan het trio besteed, want negen minuten later stond Stam opnieuw tegen twee Tsjechen. Karel Poborsky koos voor de juiste man. Jan Koller controleerde de bal, omspeelde Van der Sar en scoorde simpel 1-1.

Daarmee was de koek op in Eindhoven. Frank Rijkaard toonde zich redelijk tevreden over het vertoonde spel, maar vond de onachtzaamheid in de verdediging teleurstellend. "Daardoor win je de partij niet." Het spelsysteem, geënt op FC Barcelona, evaluerend had Rijkaard evenals na de wedstrijd tegen Brazilië opnieuw goede dingen gezien. Maar de bondscoach liet zich nergens op vastpinnen.

Toch moet het hem teleurstellen dat hij geen grip krijgt op Dennis Bergkamp. Na het wegvallen van Kluivert veranderde zijn rol niet, maar op rechts verscheen Bergkamp niet meer.

Ronald de Boer is een optie als rechtsachter zolang hij niet wordt geconfronteerd met een directe tegenstander en het positiespel tot in de puntjes is verzorgd. Het laatste is nog niet het geval bij Oranje. En Chovanec miste een specifieke linksbuiten om het De Boer lastig te maken. "De geblesseerde Patrick Berger en Vladimir Smicer kwamen daar in eerste instantie voor in aanmerking."

Te hopen voor Rijkaard is dat Feyenoorder Kees van Wonderen en PSV'er André Ooijer snel weer fit geraken. Beiden hebben, meer dan Ronald de Boer en Michael Reiziger, het vermogen om op te brengen wat Van Bronckhorst op links kan. Daarmee kan Ronald de Boer weer een plaats opschuiven naar het middenveld. Beter voor het positiespel en hij hij kan vandaar de voorhoede beter ondersteunen.

Aron Winter vult de plaats voor het duo Stam/Frank de Boer goed in. Alleen zal de communicatie tussen de drie beter op elkaar afgestemd moeten worden. De Ajacied is defensief sterk. Alleen moet hij zich opbouwend meer laten gelden. Een rol die trouwens op het lijf van de buiten beeld geraakte Wim Jonk is geschreven. Defensief kwetsbaarder, maar wel iemand die de kleine ruimtes ziet en zorgt voor een hoge balcirculatie. In combinatie met vier echte verdedigers zou de Volendammer een serieuze optie moeten zijn voor Rijkaard.

Het zijn slechts bespiegelingen voor het nieuwe millennium. Oranje kan daarin met Duitsland als eerste opponent wel de toon zetten voor iets moois, dat moet uitmonden in de Europese titel in juli in eigen land. In dat geval is het desastreuze laatste jaar van Oranje in dit millennium subiet vergeten.