Verzekeraars klagen over
groeiende informatiekloof
door René Lukassen - AMSTERDAM, dinsdag
Waar erfelijkheids- of DNA-onderzoek ertoe leidt dat
verzekerden een steeds beter beeld krijgen van eventuele ziektes op
latere leeftijd, neemt de informatie-achterstand van verzekeraars
steeds meer toe. Bij ongewijzigd politiek beleid zou dat er wel eens
toe kunnen leiden dat de risicopremies van onder meer
levensverzekeringen 10 procent duurder worden. Dat blijkt uit een
rekenmodel dat werd gepresenteerd tijdens een bijeenkomst van het
Actuarieel Genootschap.
Wie het heeft over DNA-onderzoek en de mogelijke
gevolgen daarvan voor de verzekerbaarheid van personen, denkt vaak aan
allerlei mogelijke doemscenario's. Verzekeraars, die er alleen op uit
zouden zijn om hun winsten te maximaliseren, zouden de voortschrijdende
inzichten in de erfelijk bepaalde kans op ziekten die zij veroorzaken
enkel en alleen in willen zetten om mensen uit te sluiten van levens-
of zorgverzekeringen.
"Het is een discussie die beheerst wordt door
onzekerheid en gekleurd door emoties", aldus Jan Verheij, tot 1998
voorzitter van de Commissie Medisch-Ethische Zaken van het Verbond van
Verzekeraars.
En dat terwijl de verzekerden zelf toch sinds 1994
beschermd worden door een zogenoemd moratorium, dat in 1998
onderdeel werd van de wet Medische Keuringen. Deze wet verbiedt het
verzekeraars om genetisch onderzoek uit te laten voeren bij keuringen
ten behoeve van het afsluiten van een verzekering. Ook hoeft de te
verzekeren persoon geen melding te maken van de resultaten van eerder
gedaan genetisch onderzoek.
Bij levensverzekeringen waar het verzekerd bedrag hoger
is dan 300.000, mag de te verzekeren persoon de resultaten van
eerder onderzoek overigens niet verzwijgen. Dat geldt ook voor
arbeidsongeschiktheidsverzekeringen waarbij het uit te keren bedrag de
60.000 overschrijdt (in het eerste jaar; 40.000 in de jaren
erna).
Naarmate het onderzoek naar genen en de werking ervan
echter voortschrijdt, neemt de kennis van mensen over hun eigen,
toekomstige gezondheid toe. Volgens professor Gert-Jan van Ommen,
verbonden aan de Universiteit van Leiden, zal het niet lang meer duren
voordat "een eerste ruwe versie" van alle ongeveer 140.000
menselijke genen klaar is. "Dat betekent niet dat we dan klaar
zijn en weten hoe alles werkt, maar het fundament ligt er dan wel."
Het gaat om kennis die vervolgens niet hoeft te worden
gedeeld met de maatschappij waar men eventueel een verzekering af wil
sluiten. "Daardoor ontstaat het gevaar van anti-selectie",
aldus actuaris Van Broekhoven. "Dat wil zeggen dat mensen met een
slechtere gezondheid zich méér gaan verzekeren voor
overlijden, of tegen een hoger bedrag."
Omdat de middelen voor verzekeraars om deze anti-selectie
tegen te gaan door de wet Medische Keuringen beperkt is, zullen deze
in de toekomst dan ook hogere bedragen uit moeten keren dan nu het
geval is. "Het is niet uit te sluiten dat iemand met de kennis die
hij of zij heeft een goede levensverzekering afsluit, om de familie
goed achter te laten", zo stelt algemeen directeur Eric Fischer
van het Verbond van Verzekeraars. "En dat wordt uiteindelijk
natuurlijk doorberekend in de premies", zo voegt Van Broekhoven
eraan toe.
Grote gevolgen voor de winstgevendheid van verzekeraars
hoeft dat overigens niet te hebben, aldus de actuaris. "Het zal
nog wel even duren voordat de zaken in de verzekeringsbranche echt op
zijn kop worden gezet", zo meent ook Verbonds-directeur Fischer.
Eén en ander zou samenhangen met het feit dat
ondanks steeds meer bekend wordt over de genen van mensen, het nog maar
de vraag is of daarna ook daadwerkelijk bepaald kan worden welk gen nu
precies welke ziekte veroorzaakt. "Er is een gering aantal
ontdekkingen van deze monogene aandoeningen te verwachten",
zo stelt ook professor Van Ommen.
Volgens Fischer betekent dat dan ook dat het aantal
mensen dat niet verzekerbaar is voor redenen die verband houden met te
verwachten ziektes de komende jaren niet toe zal nemen. "Van
onverzekerbaarheid, nu en in de komende jaren, is geen sprake." De
bezorgdheid van verzekerden zou dan ook onterecht zijn.
Genen-onderzoek zou verzekeringspremie kunnen verlagen.
FOTO: ANP
|