&referer=" WIDTH="0" HEIGHT="0" BORDER="0" ALIGN="LEFT" ALT="">

dinsdag 12 oktober 1999

Spaanse rechtspraak in de beklaagdenbank door Gerrit-Jan Hoek - BARCELONA, dinsdag Spanje mag zich dan de laatste jaren vooral economisch ontpopt hebben als een modern en volwaardig lid van de EU, de Spaanse justitie verkeert in vele opzichten nog steeds in het stenen tijdperk. Vertraging van jaren in de procesgang, discriminatie, juridische miskleunen en corrupte rechters brengen de Spaanse rechterlijke macht steeds vaker in diskrediet. Ex-banker Mario Conde verraadt op zijn gelaat geen spoor van emotie als hij, na 17 maanden gevangenisstraf voor fraude te hebben uitgezeten, voorwaardelijk wordt vrijgelaten. FOTO: EPA Wie in Spanje zijn recht wil halen, moet niet alleen veel geld hebben om zijn advocaten te betalen, maar vooral beschikken over een bijna onmenselijke dosis geduld en doorzettingsvermogen. Want een proces duurt vaak een decennium of langer. Totoformulier Een inwoner van Madrid, Pedro Castillo, won op 30 december 1984 de voetbaltoto. Maar toen hij zijn hoofdprijs van ruim twee ton wilde verzilveren, kreeg hij van het totokantoor te horen dat het winnende biljet helaas zoekgeraakt was en dat hij naar zijn geld kon fluiten. Afgelopen zomer bepaalde een rechter dat Pedro geen schuld had aan het zoekraken van zijn winnende totoformulier. En dat hij alsnog recht had op uitkering van de hoofdprijs, vermeerderd met de rente over 15 jaar. Het geduld van Castillo werd beloond met een bedrag van ruim 4,5 ton. Dat een slak meer snelheid ontwikkelt dan de Spaanse justitie ondervond ook een groepje winkeliers van het Zuid-Spaanse La Linea. Toen Franco in 1969 besloot de grens met Gibraltar te sluiten, betekende dat voor een veertigtal winkeliers en leveranciers een plotseling faillissement. De gedupeerden stelden de Spaanse staat verantwoordelijk voor hun financiële debacle. Dertig jaar na dato werden tien leveranciers twee maanden geleden alsnog in het gelijk gesteld. Maar de schadevergoedingen die het Hooggerechtshof vaststelde bleven met bedragen tussen ƒ10.000 en ƒ180.000 ver onder de verwachtingen. Miskleunen Veel kwalijker dan de traagheid zijn de talrijke miskleunen van de Spaanse justitie en de vele blijken van klassejustitie. Zo werden twee Marokkanen in 1991 gearresteerd op verdenking van een serie verkrachtingen met bruut geweld. Het tweetal ontkende elkaar zelfs maar te kennen en één was door een afwijking niet eens in staat tot geslachtsgemeenschap. De verkrachte vrouwen beweerden door een van de aanvallers gebeten te zijn en dat ze Spaans met elkaar spraken. Een van de Marokkanen had echter geen tand meer in zijn mond en sprak geen woord Spaans. De rechter negeerde echter die aanwijzingen en veroordeelde de Marokkanen tot respectievelijk 75 en 100 jaar gevangenisstraf. Begin dit jaar werd een Spanjaard gearresteerd die na een DNA-onderzoek ook de seksuele misdrijven, die de Marokkanen in de schoenen waren geschoven, bekende. De advocaten van het duo claimde onmiddellijke invrijheidsstelling en gratie. Maar een half jaar na dato zitten de Marokkanen nog steeds vast in de Brians-gevangenis van Barcelona. Zelfs de bemoeienis van minister van Buitenlandse Zaken, Abel Matutes, heeft het logge justitiële apparaat nog niet in beweging kunnen brengen. Toegevend Die starheid staat in schril contrast met de toegevendheid in andere notoire rechtszaken waarbij bekende Spanjaarden zijn betrokken. Zo werd ex-bankier Mario Conde al na anderhalf jaar in voorlopige vrijheid gesteld ondanks dat hij een veroordeling van vele jaren aan zijn broek had gekregen wegens een fraude van bijna 8 miljoen gulden. Claims om het onrecht tenminste financieel te compenseren maken weinig kans van slagen. Twee Britse toeristen die in 1985 werden gearresteerd omdat ze een brandbom in een café in Gandia zouden hebben gegooid, wachten na veertien jaar nog steeds op genoegdoening. Het Comité voor Mensenrechten van de VN stelde hen in het gelijk en veroordeelde de Spaanse staat in 1997 tot een financiële regeling. Maar anno 1999 moeten de Britten nog steeds op hun eerste peseta wachten. Volgens de meest recente statistieken is het aantal klachten tegen de Spaanse justitie het afgelopen jaar gestegen tot 385. De gedupeerden kregen gezamenlijk iets meer dan een ton schadeloosstelling uitgekeerd. De regering bezuinigt ieder jaar op de meer dan noodzakelijke modernisering van de rechtsgang. Dossiers stapelen zich op tot het plafond. Computers - als ze er zijn - zijn zijn vaak volledig verouderd. Zo lag de grootste rechtbank in Madrid onlangs wekenlang volstrekt lam omdat de computer het had begeven. Het aantal van 2928 rechters blijkt ten enenmale onvoldoende. Maar voor invulling van de ruim 400 vacatures is geen geld beschikbaar. De salarissen zijn al tien jaar bevroren. Rotte appels Een van de weinige lichtpuntjes is dat eindelijk de corrupte rechters meedogenloos worden aangepakt. Een van de rotte appels uit het rechterlijke mandje, Luís Pascual Estevill, zucht al ruim een jaar in de gevangenis van Barcelona. Hij had jarenlang ondernemers gearresteerd zonder enige aanleiding om hen vervolgens tegen betaling van tonnen weer in vrijheid te stellen. Ook de rechter van Marbella, Pilar Ramírez, is voorlopig op non-actief gesteld omdat ze burgemeester Jesús Gil y Gil de hand boven het hoofd hield en processen tegen leden van de Italiaanse maffia net zo lang in haar bureaula liet liggen totdat de zaken verjaard waren.

Auteursrechten voorbehouden 1996-1999, © Dagblad De Telegraaf, Amsterdam De Telegraaf-i wordt het best bekeken met Netscape Navigator, Netscape Communicator of Microsoft Internet Explorer.