Akkoord in Kosovo
brengt onzekerheid
door Frank van Vliet en Guido van de Kreeke -
BOEDAPEST/KEULEN, vrijdag
Duizenden doden, meer dan een miljoen ontheemden,
platgebrande dorpen, een naar het pre-industriële tijdperk
teruggebombardeerd land. Het is de trieste balans van een oorlog die als nobel en rechtvaardig had moeten
gelden. Het gisteren bereikte vredesakkoord voor Kosovo brengt een hoop
onzekerheid.
De internationale gemeenschap staat voor een
'mammoet-operatie' om wanneer de vredesregeling voor Kosovo werkelijk
tot uitvoer komt, de 900.000 vluchtelingen weer naar een leefbaar
Kosovo terug te voeren.
Dit heeft de Europese bemiddelaar Martti Ahtisaari
gisteren na de overeenkomst met de Joegoslavische president Slobodan
Milosevic aan de leiders van de Europese Unie tijdens een topberaad in
Keulen voorgehouden.
Reeds bij de eerste berichten dat een akkoord op komst
was, beraadden de EU-leiders zich over de vraag hoe in samenwerking met
de NAVO snel tot actie kon worden overgegaan om te voorkomen dat in
Kosovo een vacuüm ontstaat.
Ontheemden
Een van de eerste zorgen wordt dan om de
honderdduizenden ontheemden in Kosovo zo snel mogelijk met
voedseldroppingen massaal van hulp en medicijnen te voorzien. De EU
heeft reeds aangekondigd zich voor de materiële kant van de hulp
verantwoordelijk te achten.
Met grote ongerustheid wordt tevens uitgezien naar wat
de eerste NAVO-troepen in Kosovo zullen aantreffen aan verwoestingen en
vermiste personen. De NAVO bereidt eenheden voor die eerst de
toegangswegen zullen ontmijnen, daarna wegen en bruggen zullen
herstellen om vervolgens elektriciteit en watervoorziening weer op gang
te brengen.
In Kosovo zal een internationale vredesmacht gelegerd
worden waarbij het bondgenootschap een vooraanstaande rol zal spelen.
Niet NAVO-lidstaten zullen ook manschappen leveren. Vooral Rusland zal
na de bemiddelingspoging van Tsjernomyrdin niet tevreden zijn met een
ondergeschikte rol. Een bron van potentiële conflicten, maar
mogelijk ook een kans om de door Kosovo verslechterde relatie te
verbeteren.
Voor Milosevic betekent het akkoord dat hij nu meer moet
slikken dan tijdens het overleg in het Franse kasteel Rambouillet. Had
hij toen een overeenkomst getekend dan hadden enige duizenden van zijn
soldaten in Kosovo mogen blijven. Nu zijn dat er hooguit enkele
honderden.
Daarnaast heeft zijn leger grote verliezen geleden.
Volgens de NAVO zijn mogelijk 10.000 Joegoslavische soldaten gedood of
verwond en is de materiële schade enorm.
Oorlogsmisdaden
Het zal Milosevic meer geraakt hebben dat hij nu is
aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden door het VN-tribunaal in Den Haag.
Dat maakt reizen in het buitenland vanwege het gevaar voor arrestatie
onmogelijk. Milosevic zal hoop putten uit het feit dat zijn vroegere
vriend Radovan Karadzic en diens generaal Ratko Mladic nog steeds niet
zijn aangehouden.
Voor de bevolking heeft die aanklacht ook consequenties.
Het Europese Parlement heeft al gezegd dat Joegoslavië niet in
aanmerking komt voor financiële hulp zolang Milosevic aan de macht
blijft. Het 'Marshallplan' voor de Balkan gaat daarom aan
Joegoslavië voorbij. Dat het land erop eigen houtje bovenop komt,
lijkt onmogelijk.
Veel onzekerheden dus bij een eventuele vrede. Het
enige wat zeker is is dat de heropbouw heel veel geld zal kosten en dat
de vredesmacht er voor een lange periode toezicht zal moeten houden.
|