VVD-partijleider Frits Bolkestein vindt dat zijn partij een historische overwinning heeft behaald. "Met overtuiging zijn wij de tweede partij van Nederland geworden. Nog nooit is de VVD zo groot geweest en bovendien heeft de paarse coalitie, ondanks het verlies van D66, in totaliteit zo'n vier zetels gewonnen."

Bolkestein riep PvdA-leider Wim Kok op de eclatante verkiezingswinst niet uit te buiten. Volgens de VVD-leider dient de PvdA 'met respect voor elkaar' de formatie ingaan met als uitgangspunt 'een succesvolle voortzetting van de paarse coalitie met D66'.

Bolkestein, die als politiek leider sinds 1989 in alle verkiezingen winst boekte, vindt niet dat de PvdA het recht heeft haar winst uit te buiten. "Nu is de PvdA zes zetels groter dan wij en straks acht. Dat verschil is niet erg toegenomen."

Ook vice-premier Hans Dijkstal sprak van uitstekende verkiezingen voor de VVD, maar hij is wel bang dat er een lastige formatie voor de deur staat nu de PvdA aanmerkelijk groter is geworden dan de liberalen.

Hij verwacht vooral problemen op het gebied van lastenverlichting, de gezondheidszorg en de infrastructuur.

Dijkstal en andere VVD-prominenten onderstreepten dat de linkse partijen PvdA, D66, GroenLinks en de SP nu een krappe meerderheid in de Tweede Kamer bezitten. "Ik denk niet dat de PvdA met deze fracties een coalitie gaat vormen, maar zo'n linkse meerderheid kan wel kabinetsbesluiten torpederen. Daarom is het noodzakelijk dat er tijdens de coalitievorming waterdichte afspraken met de PvdA worden gemaakt", aldus Dijkstal.

Alle VVD-kopstukken hopen op voortzetting van de paarse coalitie met D66. De partij meent evenzeer dat de vroeger onmogelijke geachte coalitie van PvdA en VVD ook in zicht kan komen. "Zo'n coalitie sluit ik zeker niet uit, maar ik weet uit ervaring dat je met een winnende PvdA moeilijk tot afspraken kunt komen", zei staatssecretaris De Grave (Sociale Zaken). "De PvdA heeft nog wel eens de neiging in winsituaties haar hand te overspelen. Dat hebben we ook in 1977 gezien toen het CDA uiteindelijk met onze partij in zee ging."

De VVD vierde haar overwinningsfeest in de Centrale Hal van Madurodam. Voordat de eerste prognose van de einduitslag even na acht uur binnendruppelde, heerste er een nerveuze stemming. "Als de PvdA niet veel meer dan 42 zetels haalt en wij 36 zetels, dan zitten we goed", aldus de jarige minister Gerrit Zalm (Financiën).

Zijn wens ging slechts ten dele in vervulling. De VVD behaalde de beste uitslag uit haar 50-jarig bestaan, maar de PvdA behaalde een nog beter resultaat.

Staatssecretaris De Grave lag daar niet helemaal van wakker. Van de verkiezingswinst van de PvdA zijn elf zetels voor premier Kok en de rest voor de PvdA. Dat moet de partij goed beseffen."

Nog nooit in de geschiedenis werd een VVD-leider door zijn aanhang zo in de bloemetjes gezet als Bolkestein. Hij werd in Madurodam met een confetti-regen verwelkomd onder het zingen van 'We are the champions' en 'He's jolly good fellow'. Een ding betreurt Bolkestein: "We zijn niet de grootste partij geworden, maar dat gebeurt over vier jaar. Nee, van mij zijn ze nog niet af", aldus de 66-jarige liberale leider, die waarschijnlijk als fractieleider in de Tweede Kamer blijft.