´Skiën? Er is niets aan, het is gewoon glijden´

Sportief tot op hoge leeftijd

Precies zoals zij zich dit had gewenst, leidde prinses Juliana na haar troonsafstandop 31 januari 1980 een teruggetrokken, zij het nog zeer actief leven. Zij was 71 jaar toen zij op de verjaardag van haar oudste dochter Beatrix het roer overgaf. Na bijna 32 loodzware en veelbewogen jaren als Koningin stapte zij met plezier uit de schijnwerpers, om de tijd die haar restte zo veel mogelijk naar eigen goeddunken in te delen.

Er was het clubje vaste vriendinnen (onder wie de dames Röell en De Kanter), met wie zij regelmatig samenkwam. Vaak werden voor deze bijeenkomsten gastsprekers uitgenodigd die lezingen gaven over onderwerpen op levensbeschouwelijk dan wel sociaal terrein die haar interesseerden. Hoewel uit dit damesgroepje met het verstrijken der jaren regelmatig naaste vriendinnen wegvielen, gingen de bijeenkomsten toch nog lange tijd door.

Groot opzien baarde de inmiddels hoogbejaarde prinses toen bleek dat zij op 84-jarige leeftijd nog steeds tijdens haar wintersportvakanties in Lech de ski´s onderbond! Zij was er, geholpen door haar goede gezondheid, nooit mee gestopt. Toen onze krant in maart 1994 deze formidabele prestatie liet zien, reageerde de prinses geamuseerd.

´Mammie, wat leuk!´

Prinses Irene had bij het zien van de foto ´s van haar skiende moeder in de krant uitgeroepen: „Oh mammie, kijk nu eens wat leuk.” In een gesprek met deze krant, enige weken later, reageerde prinses Juliana, zoals meestal wanneer haar persoon centraal stond, heel bescheiden.

„Was u die stouterik die die foto´s heeft gemaakt?” sprak zij quasi vermanend tegen collega Johannes Dalhuijsen, die de skifoto´s had gemaakt. Om hier direct op te laten volgen: „Maar het was natuurlijk wél goed voor mijn reputatie.” Al sinds jaar en dag gaat de familie Van Oranje in de winter naar Lech om te genieten van de witte pistes. Ook de kinderen van prinses Juliana hebben deze gewoonte overgenomen. Het bevalt de Oranjes goed in het gemoedelijke Oostenrijkse dorp, dat minder chic en grandeur uitstraalt dan de jetset wintersportoorden, zoals het op een steenworp afstand gelegen Zwitserse Sankt Moritz. Maar daardoor wel veel gezelliger en meer passend bij prinses Juliana.

Actie om bestwil

Samen met haar Oostenrijkse vriendin Irma Moosbrugger, grondlegster van Hotel Post In Lech, die zelfs nog een jaartje ouder was dan de prinses, maakte Juliana op bijna 85-jarige leeftijd nog lange afdalingen op de pistes voor gevorderden boven Lech. Statig rondjes draaiend onder het toeziend oog van haar vaste skileraar Walter Bickel.

„Wilt u hier de groepsfoto maken?” informeerde zij vriendelijk bij fotograaf Dalhuijsen tijdens een kort rustpunt op één van de bergen. Om vervolgens weer verder te roetsjen met vriendin Irma, die het hoogstandje zelfs volbracht met twee kunstheupen. Zelfs een enkele valpartij deerde de hoogbejaarde, maar o zo fitte prinses niet in het minst. „Ik ga vallen”, kondigde zij zelf aan wanneer zij voelde dat het misging. Om zich vervolgens weer overeind te laten helpen, de sneeuw af te kloppen en verder te skiën.

„Er is niets aan”, legde de prinses ons geduldig uit. „Het is gewoon glijden, meer niet. Mijn kleinkinderen, die kunnen pas goed skiën. Als je maar jong genoeg begint.”

Pas op haar 86e zou prinses Juliana het skiën definitief vaarwel zeggen. Niet met haar volle instemming overigens, maar meer omdat haar dochters het nu toch te gevaarlijk begonnen te vinden. Haar vriendin Irma had het skiën al een jaar eerder opgegeven om dezelfde reden.

Met enige spijt in haar stem vertelde prinses Juliana begin ´96 tegenover deze krant: „Nee, dit jaar ga ik niet naar de wintersport. Mijn dochter Christina gaat dit jaar niet en Irene gaat naar Zwitserland. Maar ik ga wel in het voorjaar naar Lech om te wandelen.”

Het was eigenlijk een gecoördineerde ´actie om bestwil´ van haar dochters – die haar elk jaar om beurten met kleinkinderen een week in Lech kwamen bezoeken – die haar had doen besluiten met skiën te stoppen.

Daarmee kwam een einde aan haar geliefde hobby. Een paar jaar later het haar gezondheid het ook niet meer toe om te gaan wandelen in Lech. Prins Bernhard, die ook nog wel meeging naar Oostenrijk, haakte toen ook af. Hij was al eerder gestopt met skiën, maar vermaakte zich in het bijzijn van zijn familie kostelijk met kaartvrienden.

Vanaf eind jaren vijftig was Italië het vaste land voor Juliana om haar zomervakantie door te brengen. In 1959 liet zij daar samen met prins Bernhard een villa bouwen in Porto Ercole.

In dit huis – II Elefante Felice (de Gelukkige Olifant, naar het lievelingsdier van prins Bemhard) – kon de Koningin helemaal zichzelf zijn. Toenzij eenmaal de troon had overgedragen, werden de verblijven in Italië steeds langer, uiteindelijk verbleven de prins en prinses vaak een maand of drie in hun villa aan de Tyrrheense Zee.

En ook Porto Ercole heeft evenmin als Lech de uitstraling van een mondaine badplaats. Maar het is wel typisch Italiaans en gemoedelijk, precies het sfeertje dat Juliana zo aantrok.

Een plaats waar ze zonder veel omhaal naar de markt kan, maar ook gewoon de plaatselijke kapper bezoekt, zonder dat de bevolking ervan opkijkt.

Jonge garde

Tijdens de maanden dat Juliana en Bernard in Porto Ercole verbleven, was de villa een duiventil van komende en gaande familieleden. Deze aandacht van de jongere garde van de koninklijke familie deed de prins en prinses duidelijk goed.

En als er eens een weekje geen familie op bezoek kwam, dan zorgden de prins en prinses dat er vrienden op bezoek kwamen. Zoals in 1997 haar vriendin mevrouw Planken.

En dan riep natuurlijk altijd de azuurblauwe Tyrrheense Zee. Vrijwel dagelijks ging Juliana samen met Bernhard uit varen met het schip van de prins. Altijd Jumbo geheten, maar door de jaren heen steeds een maatje groter geworden. Als haar geheugen steeds meer begint te haperen, kan ze ook daar niet meer naartoe. Vanaf 1998 gaat prins Bernhard alleen naar Italië. De prinses blijft voortaan thuis.