Juliana, een korte biografie

Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina wordt op 30 april 1909 geboren in Den Haag. Ze is het enige kind van koningin Wilhelmina en prins Hendrik en zet daarmee de lijn van het Oranjehuis voort.

Schaatspret voor een prinsesje

Na privé-onderwijs volgt een korte studie aan de universiteit in Leiden, waarna ze een eredoctoraat in de letteren en de wijsbegeerte ontvangt. Daarna krijgt ze zitting in de Raad van State en wordt ze, in de crisisjaren, actief op sociaal terrein. Ze zal haar hart verpanden aan maatschappelijk werk.

Prinses Juliana trouwt in 1937 met de veel wereldser prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld, met wie ze zich op paleis Soestdijk vestigt. In 1938 wordt de eerste dochter geboren, Beatrix. Het prinsesje zal nog drie zusjes krijgen: Irene, Margriet en Christina.

Tijdens de inval van het Duitse leger in 1940 wijkt de koninklijke familie uit naar Londen. Juliana reist met Beatrix en Irene door naar Canada, waar Margriet wordt geboren. Bernhard blijft bij koningin Wilhelmina in de Britse hoofdstad. Pas in 1945 wordt de hele familie definitief herenigd.

Juliana wordt op 6 september 1948, twee dagen na het aftreden van koningin Wilhelmina, ingehuldigd als koningin der Nederlanden. "Wie ben ik, dat ik dit doen mag", zijn haar bekende woorden in de Amsterdamse Nieuwe Kerk. Haar eerste grote daad, ruim een jaar later, is de overdracht van Nederlands-Indië aan de machthebbers van de nieuwe republiek Indonesië, iets waar ze van harte achter staat.

Door haar eenvoud en menselijkheid draagt Juliana enorm bij aan de populariteit van de monarchie. Politici krijgen echter met een standvastige dame te maken en achter de schermen is de koningin religieus met een hang naar het mystieke. Die religieuze overtuiging leidt er ook toe dat ze zich niet in de doodstraf voor een aantal oorlogsmisdadigers kan vinden, zoals de zogenoemde Vier van Breda.

Zorgen heeft Juliana om haar jongste dochter, de in 1947 geboren Christina, aanvankelijk Marijke genoemd. Het kind heeft ernstige oogklachten en Bernhard haalt er de gebedsgenezeres Greet Hofmans bij. Die krijgt nogal wat invloed op de koningin, wat leidt tot problemen tussen Juliana en Bernhard. De premier en een commissie van wijze mannen moeten er aan te pas komen om de zaken op orde te krijgen. Wanneer het koninlijk paar in 1962 met veel luister het zilveren huwelijk viert, wordt de affaire officieel als afgesloten beschouwd.

Juliana ziet haar dochters allen trouwen. Het huwelijk van kroonprinses Beatrix met de Duitser Claus van Amsberg (1966) zorgt voor veel opschudding. Ook de verbintenis van Irene met de carlistenleider en Spaanse troonpretendent Karel Hugo van Bourbon van Parma (1964) is aanleiding tot commotie. De prinses blijkt in het geheim katholiek geworden en trouwt zonder toestemming van het parlement. De verbintenis loopt uit op een scheiding, net als het huwelijk (1975) van Christina met de van oorsprong Cubaanse Jorge Guillermo.

Het midden van de jaren zeventig is soms stormachtig voor Juliana. Suriname wordt onafhankelijk en prins Bernhard blijkt 'gevoelig voor gunsten' en raakt verzeild in de Lockheed-affaire. De vorstin wil aftreden als haar man al te zwaar wordt aangepakt, al wil ze het Beatrix niet aandoen dat die naar aanleiding van zo'n zaak de troon moet bestijgen. Premier Den Uyl strijkt de ergste plooien glad.

In 1980 maakt Juliana bekend dat 'haar krachten afnemen'. Het wordt tijd plaats te maken voor Beatrix, die op 30 april wordt ingehuldigd. De geboortedag van haar moeder wordt door Beatrix aangehouden als Koninginnedag.

Juliana beleeft een rustige oude dag, op 16 april 1998 onderbroken door een val waardoor ze een heup breekt. Ze herstelt snel, maar kampt na de operatie wel met 'acute verwarring'. Het huwelijk van kleinzoon prins Maurits en zijn Marilène van den Broek, eind mei van dat jaar, woont ze echter in ogenschijnlijk goede conditie bij. Wel veroorzaakt ze enige commotie door als protestantse ter communie te gaan, net als prinses Margriet en prins Bernhard.

Het zou haar laatste openbare optreden zijn. Op 23 februari 1999 maakt ze bekend dat naar buiten treden haar te zwaar is geworden. Eind juni 2001 vertelt prins Bernhard dat ze haar geheugen praktisch volledig kwijt is.

Chronologie:

1909: geboren in Den Haag als enige kind van koningin Wilhelmina en prins Hendrik
1915: opleiding begint in klein klasje op Paleis Huis ten Bosch
1927: voor drie jaar naar de Rijksuniversiteit Leiden; zitting in de Raad van State
1930: eredoctoraat in letteren en wijsbegeerte Rijksuniversiteit Leiden
1933: de al sociaal actieve Juliana is betrokken bij de totstandkoming van het Nationaal Crisiscomité
1936: verloving met Bernhard zur Lippe-Biesterfeld en ondertrouw
1937: huwelijk met prins Bernhard;
ernstig auto-ongeluk Bernhard
1938: geboorte Beatrix
1939: geboorte Irene
1940: Duitse bezetting; vertrek Juliana, Bernhard, Beatrix en Irene naar Engeland, Wilhelmina volgt; later vertrek Juliana, Beatrix en Irene naar Canada; Wilhelmina en Bernhard (zal steeds actiever worden in militaire functies) blijven in Engeland
1943: geboorte Margriet in Canada
1945: Duitse overgave, hereniging van hele familie; Bernhard zet in Engeland begonnen militaire loopbaan voort als inspecteur-generaal van landmacht (marine en luchtmacht volgen in 1946 en 1953)
1947: geboorte prinses Marijke (vanaf 1963 Christina);
Juliana regentes
1948: Juliana en Bernhard schakelen gebedsgenezeres Greet Hofmans in voor de oogkwaal van Marijke;
Juliana opnieuw regentes;
Juliana als koningin ingehuldigd.
1949: Juliana tekent souvereiniteitsoverdracht aan Indonesië
1950: eerste van 28 staatsbezoeken: Groot-Brittannië en Frankrijk
1951: Juliana zet doodstraf nazi's Kotälla, Aus der Fünten en Fischer om in levenslang
1952: Juliana staat op levenslang ipv doodstraf voor nazi Willy Lages;
pacifistische toespraak Juliana tot Amerikaans Congres
1953: koninklijk gezin toont grote betrokkenheid bij Watersnood Zeeland
1954: Juliana ondertekent Statuut waardoor Suriname en de Antillen wel onder de koningin vallen, maar eigen regeringen krijgen;
Bernhard wordt voorzitter Bilderberg-conferenties
1956: Gebedsgenezeres Greet Hofmans, geraadpleegd voor oogkwaal prinses Marijke, aan de kant gezet wegens te grote invloed op Juliana; reorganisatie verdeelde hofhouding
1962: zilveren huwelijksfeest met tal van koninklijke gasten uit de hele wereld;
Wilhelmina overlijdt
1963: Nederland staat Nieuw-Guinea af
1964: Irene blijkt katholiek geworden;
Irene haakt op het allerlaatste moment af bij het staatsbezoek dat ze met Juliana, Bernhard en Beatrix aan Mexico zou brengen, vertrekt naar Rome om haar huwelijk met Carel Hugo prins van Bourbon van Parma voor te bereiden;
Irene trouwt in Rome met Carel Hugo, zonder toestemming parlement waardoor ze haar rechten op de troon verliest. Juliana en Bernhard blijven thuis vanwege de politieke complicaties vanwege Carel Hugo's carlistische achtergrond
1966: Beatrix trouwt, na veel commotie in den lande, in een rellerig Amsterdam met de Duitser Claus von Amsberg
1967: Margriet trouwt Pieter van Vollenhoven, de eerste "gewone burger" bij de Oranjes
1967: geboorte eerste kleinkind: Willem-Alexander, zoon van Beatrix en Claus
1968: geboorte eerste kind Margriet en Pieter: Maurits;
geboorte tweede kind Beatrix en Claus: Johan Friso
1969: geboorte derde kind Beatrix en Claus: Constantijn;
geboorte tweede kind Margriet en Pieter: Bernhard jr.
1970: geboorte eerste kind Irene en Carel Hugo: Carlos
1971: eerste staatsbezoek aan voormalige kolonie Indonesië;
eerste staatsbezoek aan (West-)Duitsland na de Tweede Wereldoorlog;
prinses Armgard, moeder prins Bernhard, overlijdt.
1972: geboorte derde kind Margriet en Pieter: Pieter-Christiaan;
geboorte tweede en derde kind Irene en Carel Hugo: de tweeling Margarita en Jaime
1973: zilveren regeringsjubileum Juliana
1974: vierde kind van Irene en Carel Hugo geboren: Maria Carolina
1975: prinses Christina trouwt met Cubaanse vluchteling Jorge Guillermo; vraagt geen toestemming palrment en doet daarmee afstand van haar rechten;
geboorte vierde kind Margriet en Pieter: Floris;
Juliana ondertekent onafhankelijkheid Suriname
1976: Bernhard blijkt "gevoelig voor gunsten" te zijn geweest:Lockheed-affaire. Prins moet afstand doen van militaire functies en ziet af van voorzitterschap Bilderberg-conferenties
1977: geboorte eerste kind Christina en Jorge: Bernardo
1978: staatsbezoek aan voormalige kolonie Suriname
1979: geboorte tweede kind Christina en Jorge: Nicolas
1980: Juliana treedt af ten gunste van Beatrix
1981: prinses Irene scheidt van prins Carel Hugo;
geboorte derde kind Christina en Jorge: Juliana
1988: prins Aschwin, broer van Bernhard, overlijdt
1992: ook prinses Christina wordt katholiek
1994: Bernhard zeer ernstig ziek na darmoperatie
1995: Bernhard keert hersteld terug op Soestdijk
1996: scheiding prinses Christina van Jorge Guillermo;
Christina kondigt aan opnieuw naar de VS te verhuizen
1998: eerste kleinkind trouwt: prins Maurits met Marilène van den Broek; Juliana kan aanwezig zijn ondanks recent gebroken heup en verwardheid. Het is voor het laatst dat ze in het publiek te zien is.
2001: prins Bernhard deelt mee dat Juliana haar geheugen praktisch geheel kwijt is