De komst van de euro in beleggersland zal leiden tot meer openheid in bedrijven en op financiële markten. De huidige belangstelling voor 'corporate governance' en voor het harmoniseren van de regels voor verslaglegging wordt door de invoering van de girale euro alleen maar versterkt. "Transparantie is het kernwoord", zegt Jelle Mensonides, hoofd aandelenbeleggingen bij het ABP, het op één na grootste pensioenfonds ter wereld en uit dien hoofde ook een grote belegger. "Dat besef komt straks in een stroomversnelling."

"Internationale beleggers zien Europa straks als één land. Amerikaanse beleggers zullen meer in Europa gaan doen. Zij kijken expliciet naar zaken als corporate governance. Bij ons komen ze vragen hoe ze zich in Europa moeten opstellen. Ook wij als ABP willen een beter beeld hebben van de ondernemingen waar we in gaan beleggen en van de ondernemingsleiding zelf", vertelt Mensonides in zijn kantoor op Schiphol.

"Hetzelfde geldt voor de verslaglegging en de toezichthouders; de internationalisatie dwingt af dat er een Europese standaard komt. En Amerikanen willen graag kwartaalcijfers zien, die verschuiven hun geld veel sneller van het ene naar het andere fonds omdat ze sterk op prestatie zijn gericht."

ABP's eigen beursgoeroe denkt dat het klimaat in Europa niet alleen transparanter maar ook aandelen-vriendelijker zal worden door de euro. Landen als Nederland en Engeland lopen wat dat betreft voorop, in Duitsland en Frankrijk is men minder gewend aan het 'denken in aandelen'. "De euro brengt meer bekendheid van aandelen en goed voorbeeld doet goed volgen", meent Mensonides. "Je ziet het nu al: Daimler-Benz ging naar de Amerikaanse beurs en de top van Siemens krijgt opties."

De aandacht van grote beleggers zal volgens Mensonides straks vooral uitgaan naar de grote bedrijven die figureren in de Europese top 50. "Maar ook voor kleine en middelgrote fondsen komt er meer aandacht. Die kunnen ook heel interessant zijn." Voor het ABP vindt hij de Euro Stoxx 50, een soort Europese Dow Jones-index waar nu veel reclame voor wordt gemaakt als de nieuwe Europese graadmeter, te smal.

"De index zou voor instituten veel breder moeten zijn", meent Mensonides. "Er moeten ook kleinere bedrijven in zitten, die zijn vaak ook heel aantrekkelijk. Ik wil niet mijn hele vermogen in 50 fondsen stoppen, liever in 300 tot 500. En er moeten derivaten op de indices worden verhandeld. Dat is voor ons erg belangrijk."

Mensonides erkent dat er een kloof zal ontstaan tussen de fondsen die wel en niet meedoen in de eredivisie van Europese indices. "De gemiddelde koerswinst van een indexfonds is hoger, de belegger betaalt daar een premie voor. Je ziet nu al een sterke tendens om in grotere ondernemingen te gaan zitten", stelt hij vast. "Ondernemingen buiten de index zullen een lagere koers/winst verhouding hebben en dus duurder kapitaal moeten aantrekken. Maar ze kunnen wel degelijk aantrekkelijk zijn voor beleggers."

In tegenstelling tot wat de buitenwereld nog vaak denkt, heeft het ABP zijn bezittingen al veel langer buiten Nederland gespreid. Dat is toegestaan sinds 1987. In 1996 verdwenen de laatste barrières. Mensonides heeft nu een aandelenportefeuille van zo'n ƒ80 miljard onder zich en dat is nog maar een kwart van het totale vermogen van het pensioenfonds. Binnen enkele jaren wil het ABP 40% van zijn vermogen in aandelen hebben gestoken.

Inmiddels is nog zo'n 30% in Nederlandse aandelen belegd. De rest van het geld staat uit in de hele wereld. Uiteindelijk wil Mensonides naar een verdeling van 50% Europa (inclusief Nederland) en 50% daarbuiten; voornamelijk de VS en Japan. Zo'n 10% is bestemd voor opkomende markten, waartoe het ABP ook Hongkong en Singapore rekent.

Het ABP heeft de laatste twee jaar eigenhandig een Europese portefeuille van ƒ4 miljard met zo'n 140 fondsen ingekocht; dat is pas 5% van de totale aandelenportefeuille. Volgend jaar wordt gestart met het eveneens zelfstandig (dus niet meer via externe vermogensbeheerders) opbouwen van een Amerikaanse portefeuille en van een tweede Europees pakket. "Om aankoopdruk te voorkomen wil ik niet één grote superportefeuille opbouwen."

Volgens Mensonides blijft Nederland aantrekkelijk omdat ons land veel ondernemingen kent die internationaal opereren. Maar per saldo gaat het ABP zijn beleggingen in Nederland verminderen om tot een betere spreiding te komen. Mensonides verwacht daar geen koersdruk van. "We gaan niet opeens grote plukken aandelen op de markt gooien", stelt hij. "Een jaar of vijf geleden zaten we nog voor 80 op 90% in Nederland, nu nog maar voor 30%. Dat heeft ook niemand gemerkt."

Door de steeds sterkere convergentie die Mensonides verwacht op het gebied van corporate governance en economisch en monetair beleid, worden de verschillen binnen euro-land kleiner. "Je mogelijkheden tot diversificatie nemen steeds verder af", concludeert hij. "Wij zoeken dat door in verschillende sectoren en regio's te beleggen."

Voor het ABP betekent het wegvallen van het valutarisico in euro-landen dan ook niet dat Europa straks ophoudt bij de euro-grenzen. "Wij zien Europa als één zone, ook de landen die niet aan de euro meedoen. Je hoeft het valutarisico niet helemaal af te dekken omdat je belegt op de langere termijn."

Voor de toekomst van het Damrak is Mensonides niet erg bevreesd omdat de Amsterdamse beurs een internationale positie heeft en een flink aantal Damrak-fondsen in de Europese indices komen. Maar het gevaar dreigt wel dat er liquiditeit wegstroomt naar Londen en Frankfurt als de grote indexfondsen ook daar worden genoteerd. "De lokale beurzen drogen dan op. Dat heb je ook in de VS gezien. Daar is de NYSE dominant en de andere beurzen zijn verdwenen of hebben zich gespecialiseerd."